Na een succesvolle eerste editie strijkt spoken word-organisatie Spraakuhloos aanstaande vrijdag voor de tweede keer neer in BIRD. Een van de artiesten die optreedt, is Y.M.P. (Young Mich Poetry). De laatste jaren duikt zijn naam regelmatig op en als organisator is hij verantwoordelijk voor onder andere het FLOW Spoken Word Gala. Hij maakte de voorstelling De Binnenplaats en momenteel is hij een van de drijvende krachten achter het spoken word-festival 010 Says It All, dat in juni plaatsvindt. En sinds afgelopen maandag presenteert hij het tv-programma Flow On Air op OPEN Rotterdam.

Voor Spraakuhloos heeft Y.M.P. een nieuwe set voorbereid. “Ik vind spoken word dope, maar er is zoveel meer. Ik neem een gedeelte van mijn band mee. We hebben visuals. Ik ben sowieso wel van de artistieke visie. Ik ga de diepte in en ik laat ook de andere kant van Y.M.P. zien. Mensen zien vaak de straatkant, maar het is tijd om ook een keer de kwetsbare kant te laten zien.”

“Ik werk niet voor mezelf, ik werk voor de samenleving.”

Een logische stap, legt hij uit: “Ik kwam uit de gevangenis en kreeg een kind. Daarom besloot ik: dat criminele leven doen we niet meer. Wat ik écht wil laten zien, zijn de gevaren die je hebt in deze wereld. Dat leer je niet op school. Ik heb het als harde leerschool moeten ervaren. Dat proces wil ik laten zien. En ik strijd sowieso voor de jeugd, ik wil ze handvatten te geven om te groeien. Als ik maar één jongere voor die fouten kan behoeden.. dat is mijn werk. Ik werk niet voor mezelf, ik werk voor de samenleving.”

“Jij en ik praten nu omdat er een aanleiding is, maar mijn buurman ken ik niet.”

“Opgroeien in Rotterdam is heel anders dan opgroeien in Roosendaal of Eindhoven”, schetst Y.M.P. “Die bubbel waar je in zit, geeft maar een beperkte visie op de wereld. Wat ik wil meegeven: kijk meer naar de wereld om je heen en wees blij dat je in Rotterdam opgroeit. Je leeft hier met 176 culturen, weet je hoe mooi dat is? Kijk naar wat je verbindt in plaats naar wat je onderscheidt. Ga met vluchtelingen praten in plaats van ze af te stoten. Deze mensen hebben dingen meegemaakt, leer van die ervaringen.”

“Ik ben op mijn vijftiende naar Guinee gegaan en daar heb ik gezien dat mensen met niks honderd keer gelukkiger zijn dan mensen die alles hebben. Op school leer je topografie en economie, maar vanuit de Westerse visie. Er is zoveel diversiteit op de wereld. Kijk om je heen, naar andere mensen. Een vak als sociaal contact, dat krijg je niet. Jij en ik praten nu omdat er een aanleiding is, maar mijn buurman ken ik niet. Ik maak zelf ook geen ruimte voor dat contact. Maar als mijn buurmeisje van zeven loopt te schelden met het k-woord, breng ik haar gewoon naar haar moeder. En dat wordt gewaardeerd. Sociaal contact, maar ook sociale cohesie en sociale controle héb je als samenleving nodig.”

“Ik heb altijd de gevaren van het leven opgezocht.”

Voor zijn eigen omgeving hield hij zijn criminele activiteiten lang verborgen. “Als je overdag braaf bent en ’s avonds je dingen doet, weet niemand dat. Je haalt gewoon goede cijfers op school, waardoor je onder de radar blijft. Ik heb altijd de gevaren van het leven opgezocht. Ik had materialistische doelen. Je móét een mooie auto hebben. Je móét geld in je zak hebben. Je móét mooie kleding hebben. Als ik moest kiezen tussen iemand redden of het nieuwste paar Nike’s, koos ik voor het laatste. Nu loop ik liever in een kapotte broek en ga ik met die persoon praten.”

Dat hij vast kwam te zitten, was een wake-up-call. “Doordat ik in de gevangenis ben beland, voldoe ik al aan de statistieken. Jong, donker – dus dan ben je automatisch gevoeliger voor criminaliteit. Dat heeft mij gebroken. Ik heb continu meegedaan aan dat verwachtingspatroon. Toen dacht ik: We draaien het gewoon om. En dan gaan we nu laten zien wat je eigenlijk kunt doen vanuit die positie. Dat je als ex-gedetineerde gewoon de top kunt bereiken. En dat je daarin heel veel mensen mee kunt trekken, door juist niet aan dat verwachtingspatroon te voldoen. Als ik er nu op terugkijk, ben ik gewoon dom geweest. Een domme, wilde jongen.”

Ook voor zijn familie is Y.M.P.’s detentie een moeilijke tijd geweest: “Ik ben opgegroeid zonder vader; mijn moeder is een harde Surinaamse tante. Het feit dat zij zo kwetsbaar was in deze situatie en dat haar leven op een bepaalde manier ook stilstond.. Ik zat vast en zij eigenlijk ook. Dat heeft mij gebroken. Je kunt niet alleen voor jezelf leven, je hebt ook een familie die om je geeft. Op dat moment besefte ik pas wat voor gevolgen mijn acties hebben gehad. Daarom strijd ik om te laten zien dat ik fout ben geweest, maar dat het nu goed met me gaat. En nu zijn ze apetrots. Soms moet je ergens doorheen om te komen waar je bent.”

“Het liefst werk ik met jeugd die net op dat randje zit, om ze te laten zien wat er kan gebeuren.”

Dat hij nu veel met jongeren werkt, heeft alles met dat proces te maken. Y.M.P. ziet zijn gedrag terug en zoekt ze op, ook in gevangenissen. “Het liefst werk ik met jeugd die net op dat randje zit, om ze te laten zien wat er kan gebeuren. De mentale gevolgen, de gevolgen voor je omgeving. Ik werk vooral met jongens en meisjes met een grote rugzak. Ik begeleid ze naar het podium, want vaak is jouw verhaal het verhaal van duizenden anderen. Het is een moeilijke doelgroep; het is stressen. Maar als je ze dan ziet op het podium, is het allemaal de moeite waard. En deze jongeren nemen weer andere jongeren op sleeptouw. Zo probeer ik een olievlek te verspreiden. Theater is een middel. Ik geloof dat als je met z’n allen werkt aan een samenleving, er meer gelijkheid kan komen. En dat je gewoon je steentje moet bijdragen.”

Die bijdrage levert hij nu door maatschappelijke, persoonlijke stukken te maken. “Het publiek moet zich met de persoon op het podium kunnen identificeren. Daarom wil ik laten zien wie de persoon achter de artiest is. De mensen die naar onze voorstellingen komen, zijn negen van de tien keer nog niet met kunst en cultuur in aanraking gekomen. Daarom organiseren we bijvoorbeeld voor een gala. Wat is er mooier dan op een klassieke manier met een nieuwe kunstvorm in aanraking te komen? Dan maak je het groter dan alleen de voorstelling, het draait ook echt om de mensen. Die gaan een avondje uit, zien iets en hebben de rest van de week stof om over te praten en na te denken. Door middel van een voorstelling kun je óók een dialoog voeren. Het is een avondje uit, maar er moet wel informatie gedeeld worden. En dat kun je brengen met een traan en met een lach. Die balans is zó belangrijk.”

“Ik heb gefaald als burger in de maatschappij waardoor ik vast ben komen te zitten, voor diezelfde maatschappij vecht ik nu.”

Dat publiek bereikt Y.M.P. door open te zijn: “Ik leef op de kernwaarden puur, rauw en eerlijk. Ik zou geen personage kunnen verzinnen dat niet met mij te maken heeft. En het mag hard zijn, maar wel oplossingsgericht. We kunnen klagen over bijvoorbeeld etnisch profileren of diversiteit, maar wat is daar de oplossing voor? En het moet eerlijk zijn. Het mag een lelijke waarheid zijn, het mag een mooie waarheid zijn; zolang het van het hart komt. Je mag er zijn. Je bent waardevol. Je hebt talent. Iedereen heeft dat. Maar wees ook gewoon eerlijk over de fouten die je hebt gemaakt. Ik heb gefaald als burger in de maatschappij waardoor ik vast ben komen te zitten, voor diezelfde maatschappij vecht ik nu. Ik heb gefaald in de relatie met mijn ex-vriendin, maar dat durf ik eerlijk te zeggen. Dat stukje kwetsbaarheid, ik denk dat dat het is.”

Aanstaande vrijdag, 31 maart, is Y.M.P. te zien tijdens Spraakuhloos in BIRD, Rotterdam. Om 19:30 gaan de deuren open, om 20:30 start het programma. Naast Y.M.P. treden PaPa GoNi, M., Polyrythm; Timothy van Dijk & B-Art Beatbox, Jaskelis en Funky Organizers. Kaarten zijn € 5,- in de voorverkoop en € 7,50 aan de deur.