Afgelopen weekend viert Rostrum Records, het label waarop Mac Miller zijn albums uitbracht, het tienjarig bestaan van Watching Movies With The Sound Off. Die plaat betekende een helder afscheid van zijn high school-rapperiode, die hij op debuutalbum Blue Slide Park al feestend maakte. Het wordt gevierd met een heruitgave waarop de eerste versie van The Star Room te beluisteren is. Én een vinyl-release, waarop je nóg een bonustrack kunt vinden. Een terugblik op hoe Mac Miller de blauwdruk voor zijn ontwikkeling legde.
Na zijn major-debuutalbum, Blue Slide Park uit 2011, was Mac Miller op zijn zachtst gezegd leeggelopen. Ondanks dat hij bovenaan de Billboard-charts belandde na een enorme eerste verkoopweek, was de kritische ontvangst ervan nogal lauw. De rapper uit Pittsburgh had een enorme buzz toen hij aan dat album begon, nadat hij een aantal succesvolle mixtapes gratis had uitgebracht via websites als Datpiff. Daarop maakte de wereld kennis met een vrolijke, zeer bedachtzame rapstijl: vol levendige beelden van middelbare schoolfeestjes en een no worries-levensstijl.
Maar onder zijn teksten over bier, wiet en meisjes schuilde een multi-instrumentalist met een obsessie voor Bob Dylan, die wachtte op de ultieme kans om zichzelf voor te stellen aan de wereld. Miller begon zich te ontwikkelen van een mixtape-wonderkind tot een meesterlijk producer en eerlijk tekstschrijver. Een van de meest gevierde en invloedrijke artiesten van zijn generatie.
Mac Miller nam naar verluidt vierhonderd nummers op voor ‘Watching Movies’, en schrapte twee volledige albums voordat hij uitkwam bij de nummers die vandaag de dag voor ons het album vormen. Ten tijde van het albumproces woonde hij in zijn inmiddels beruchte villa in Los Angeles, en werkte hij aan de nummers in zijn aangrenzende thuisstudio. Watching Movies With The Sound Off is de eerste kennismaking met zijn nieuwe kant. Een Mac Miller 2.0, wiens rusteloosheid zou leiden tot de beste muziek van zijn carrière.
Hij produceerde namelijk voor het eerst een aantal van zijn eigen nummers. Hij maakte kosmische producties, onder het pseudoniem Larry Fisherman. Maar hij kreeg ook hulp van een aantal van de beste producers: Flying Lotus, The Alchemist, Earl Sweatshirt, Pharrell Williams, Diplo en Clams Casino. De plaat is het resultaat van zijn sterke voorliefde voor 90’s rap én een totale afkeer van de term ‘frat rap’, die hem werd opgeplakt na zijn eerste plaat. Zijn niet aflatende streven naar creatieve voldoening dwong hem ertoe om van zijn tweede album een experimentele reis te maken. Alles – van zijn stem tot aan zijn oor voor beats – kreeg een flinke opknapbeurt.
Watching Movies vindt zijn consistentie in het gebrek eraan. Daardoor ontstaat een collageachtige luisterervaring. Intimiderende baritontonen in I’m Not Real staan haaks op de onconventionele funk van S.D.S.. Ieder nummer bekruipt je het gevoel dat de maker ervan zijn veelzijdigheid wilde bewijzen. Alles van jazz tot soul wordt vakkundig uitgepluist vanaf het moment dat de plaat aanvangt met The Star Room. Zijn eigen vocalen worden opgepitcht boven de Earl Sweatshirt-beat, terwijl twee tracks later in zijn stem juist wat laagte is toegebracht, om dichter bij die van Earl te komen.
I Am Who I Am bevat drums als stompen in de maag, maar gelukkig is er een laagje ambiance dat de klappen weet te verzachten. Goosebumpz is pure chaos in audiovorm, terwijl hij die ogenschijnlijk ook creëert met zijn rijmschema’s als hij in de studio zit met Jay Electronica. Nooit eerder waren zijn lyrics zó complex. Hij geeft zich bloot als nooit tevoren. Objects In The Mirror behoort daardoor tot de beste break-up songs in hiphop aller tijden. In REMember, een eerbetoon aan zijn vriend Reuben Eli Mitrani die krap een jaar voor de release van het album overleed aan een hersenbloeding. Hij lijkt compleet in te storten achter de microfoon, vooral wanneer hij zinnen rapt als: “This life move fast, I never knew that / Yours wouldn’t have lasted / The dirt hitting your casket, like raindrops / I swear I’ll let you know when the pain stop / For now I need to run to any place the train stops.”
Watching Movies is een bewijs dat de critici van zijn eerdere werk ongelijk hadden: Mac was niet enkel die doorsnee fratrapper vol jolijt. Met de opvolger creëerde hij een artistieke visie die amper kon worden gedupliceerd. De 19 nummers moeten rigoureuze tests hebben doorstaan, gezien het moeizame selectieproces, maar hebben allemaal de juiste plek gekregen op de tracklist.
Miller had nu een meer ambient en trippy esthetiek voor de muziek in deze fase van zijn carrière. Op een donkere en sombere ondergrond gaat hij vol gas in het stoner-persona. Zo behandelt hij met een monotoon stemgeluid zijn drugsverslaving en het geworstel met zijn mentale toestand. Onderwerpen die later zijn carrière zijn gaan bepalen. Het album geeft een gevoel van vrijheid, maar voelt tegelijkertijd diep, persoonlijk en intiem.
Daardoor is een eclectische blik in de geest van een jongeman met zoveel dwalende gedachten dat het haast onmogelijk leek om vast te stellen wie de echte Malcolm James McCormick is. Dat idee heeft ook Loaded Lux, die hem na Red Dot Music herhaaldelijk vraagt: “Who the fuck is Mac Miller?!” Hij vraagt het zo vaak als nodig is om zijn punt duidelijk te maken. Uiteindelijk dient Lux maar als stijlfiguur. Want voor niemand anders dan het lijdend voorwerp erin is het een belangrijke vraag. Miller stond bij het maken van dit album tenslotte voor de moeilijke taak om zijn identiteit als rapper te definiëren.
In de vijf jaren die hij na de release nog leven mocht, gaf hij telkens een beetje meer, en iedere keer ging hij onaangekondigd stilistisch een andere kant op. Watching Movies With The Sound Off was in ieder geval de blauwdruk voor het veiligstellen van zijn identiteit. Toen alle rook van de feesten gedurende zijn uitgerekte puberteit was opgetrokken, schudde hij zijn reputatie tot dan toe volledig van zich af.
Op Watching Movies kregen we dankzij de psychedelische beats, de introspectie in de lyrics alvast een voorproefje van wat later een muzikaal genie genoemd zou worden. De blauwdruk van zijn laatste vijf levensjaren. ‘Movies’ wordt prachtig oud, jammer genoeg blijkt de maker ervan dat niet gegund. En dat terwijl hij ongetwijfeld nog lang niet klaar was.
REMember Mac Miller en beluister de heruitgave van Watching Movies hieronder.
