Wie schuilden er achter de projecties van HIJSLights? Ons project van afgelopen winter zorgde ervoor dat we een hoop nieuwe -digitale- kunstenaars hebben ontmoet. We willen ze graag beter leren kennen: wie zijn de gezichten achter het werk? Deze week spreken we Jelmer Noordeman. Jelmer kun je kennen van het duo Bier En Brood, maar ook van zijn eigen werk. Anderhalf jaar terug groeide zijn zijproject, video art, uit tot een experiment. Het draagt de naam Void_3_4_.
“In 2010 studeerde ik af als Illustrator op de Willem de Kooning Academie, maar ik heb al sinds het begin van de academie tot nu altijd de drang gehad om autonoom werk te maken. Ik heb zelfs kort, in het eerste jaar, getwijfeld om voor autonoom te kiezen in plaats van illustratie. Toch koos ik voor illustratie. Dat kwam omdat ik toentertijd onder andere stripboeken heel tof vond. Niet dat ik daar iets specifieks mee wilde gaan doen, maar die beelden en illustraties spraken me wel aan. Zo waren er nog meer ‘ingrediënten’ waardoor ik uiteindelijk mijn keuze maakte. En ik heb geen spijt hoor, alles loopt zoals het moet lopen.”
Na de Academie pakt Jelmer illustratie op, schilderingen en nog veel meer. Alleen, maar ook met Koen Harmsma, waar hij het kunstenaarsduo Bier En Brood mee vormt. “Bier En Brood maakt een groot deel uit van m’n leven. Ik zat al bij Koen in de klas op de Academie, en we werken samen sinds 2008.” Tijdens die langdurige en nog steeds lopende samenwerking, raakten de jongens erg op elkaar ingespeeld. Na dertien jaar vernieuwen ze zichzelf nog altijd. “We gebruiken altijd weer nieuwe technieken en invalshoeken, we proberen voor alles open te staan en te blijven ontwikkelen. Het lijkt me zeker ook tof om met Bier En Brood ook weer eens een keer iets met video art te doen. Aan de andere kant is het ook fijn om een keer iets hélemaal voor jezelf te hebben, om met niks en niemand rekening te houden.”
“Ik startte ooit met video art een aantal jaar geleden, maar anderhalf jaar terug is het geëxplodeerd naar dit allemaal.” Hij lacht en kijkt om zich heen. Z’n hele atelier is bezaaid met snoeren en beeldschermen. “Ik dacht van te voren ‘Ik heb geen hobby’s, maar dit zou een hobby kunnen zijn.’ Ik had ook al wel eens dingen met projecties en dia’s gedaan, dus het zat er al wel in. Toen ik dus anderhalf jaar terug aan de gang ging met deze mixer…” vertelt Jelmer terwijl hij er een klein apparaatje bijpakt, “was het hek van de dam.”
Hij begon ermee te experimenteren, vertelt hij. “Er gaan twee videosignalen in en eentje eruit. Als je het mixt, dan gaat het daarbinnen iets niet helemaal goed, dan ontstaan er allerlei glitches. Ik dacht bij mezelf ‘Hey, dat is vet!’. Dus ik wilde er meer van weten. Ik ben allerlei dingen gaan opzoeken en verzamelen. Inmiddels moet ik wel uitkijken dat ik niet te veel verzamel. Als je bijvoorbeeld platen verzamelt zijn dat nog redelijk kleine dingen, dit is echt groot. En het is vol in m’n atelier, maar thuis staat nóg meer.”
“Het hoorde een hobby te zijn, maar is nu toch echt wel onderdeel van m’n werk.”
Terrug naar het begin. Het liep vorig jaar uit de hand tijdens de eerste lockdown. “Ik had een title maker gekocht. Een super cheesy apparaatje, waarbij het natuurlijk leuk is om ook die nét anders te gebruiken dan de bedoeling is. Toen Roodkapje op m’n pad terecht kwam had ik een tof idee.” Roodkapje is een galerie in Rotterdam die tijdens de eerste lockdown open ging als supermarkt, omdat supermarkten wél open mochten en andere winkels niet.
“Dus je liep met je winkelwagentje door de expositie en kon uiteraard boodschappen doen. Ik besloot hiervoor met m’n nieuwe title maker een videoboodschap te maken, want ja, boodschappen hè? Ik had drie videobanden gemaakt en had ze alledrie verkocht. Daar was ik ook opgemerkt door iemand van Straat Museum in Amsterdam, die wilde me daar toen óók hebben. Daarvoor weer een installatie met oude televisies gemaakt, daarna volgde weer HIJSLights. Het hoorde een hobby te zijn, maar is nu toch echt wel onderdeel van m’n werk.”
Toch is dit geen carrière-switch volgens Jelmer. “Verre van. Het gaat niet zo snel de hoofdzaak voeren. Ik weet natuurlijk ook niet precies hoe alles in de toekomst gaat lopen, ik kan me voorstellen dat er een moment is dat ik me er helemaal op stort, maar dan wil ik daarna ook weer bezig zijn met schilderen. Ik hou wel van die afwisseling. Alleen als ik dan eenmaal bezig ben met het in elkaar zetten van zo’n video ben je toch al snel paar uur kwijt, dan speelt het heel even de hoofdrol.”
Zolang kijken naar glitchende beelden zorgt voor enorme vermoeidheid, zou je denken. Maar daar heeft Noordeman geen last van. “Totaal niet. Sommige mensen kijken uren televisie of spelen computerspelletjes. Dit is mijn computerspelletje. Ik heb zelf altijd tijdens computerspelletjes een knagend gevoel dat ik mijn tijd verdoe. Hiermee is dat dan eigenlijk net zo, maar ook weer niet. Het is nu m’n werk, maar dat was helemaal niet de bedoeling!”, lacht Jelmer.
“Maar het heeft ook z’n nadelen, het opnemen van zo’n VHS-band is een heel lang en vermoeiend proces, zeker als het opnemen verkeerd gaat. Dan kun je alles weer opnieuw klaarzetten en dan ben je al zo weer een half uur verder. Af en toe word je er hartstikke moe van. Je komt wel eens op een punt dat het gewoon niet meer leuk is. Dan is het, grof gezegd, superkut. Als het dan éindelijk af is ben je net zo opgelucht als dat het kut was. En als je het dan terugziet, blijkt het alle moeite toch meer dan waard.”
Het videowerk van Jelmer Noordeman is, zodra het te bezoeken is, te zien in STRAAT Museum te Amsterdam en Galerie de Jaloezie in Rotterdam.
