Op de rand van 2020, een heftig jaar voor velen, besloot U-Niq eruit te gaan met een knal. Zijn album Eeuwige Jeugd verscheen op oudejaarsavond, en behaalde in anderhalve week tijd een miljoen streams. Wij besloten met hem de diepte in te gaan aan de hand van zijn nieuwste lyrics. Een groot interview met de Rotterdamse grondlegger.
01. Welkom
“Ik rap wel, maar ben geen rapper / ik doe meer dingen.”
U-Niq vertelt in de openingstrack op een harde westcoast-beat dat hij terug is, dat sommige mensen hem misschien al zijn vergeten en wat hij allemaal tijdens zijn rap-hiatus heeft gedaan. “Ik ben actief geweest binnen mijn voetbal-academy en als mentor. Op een gegeven moment ging dat zo goed en kreeg ik het daar zó druk mee, dat ik voor dat pad heb gekozen. Dat was na Scheepsrecht, mijn derde Nederlandstalige album onder Top Notch. Ik heb daarna nog wel Horen, Zien en Schrijven uitgebracht, maar dat was eigenlijk meer een compilatie van materiaal dat allemaal op de plank was blijven liggen in de jaren ervoor. Dit keer ging ik er weer met een echte album-focus in. Dan moet je een bangende intro hebben en meteen vuur spugen. Ik moest meteen laten weten dat ik er weer ben.”
“Ik was op Facebook een beetje aan het kloten en probeerde van mijn quarantine time een beetje quality time te maken. Toen besloot ik om een contest te doen waarbij mensen rap- en zangliedjes in konden sturen, waarmee ze geldbedragen konden winnen. De quarantaine was toen net nieuw voor ons allemaal, en ik wilde het voor iedereen leuk maken. Doordat ik dat deed, kreeg ik inspiratie om me bezig te gaan houden met marketing en nieuw leven te blazen in mijn platenmaatschappij. Toen ik daar allemaal mee bezig was, begon het ook creatief weer te kriebelen bij me.” Dat was voor het eerst nadat hij geforceerd begon te pennen toen Feis overleden was en hij bij zichzelf een writer’s block constateerde. “Het lukte gewoon niet. Daarbovenop kreeg ik nog een beroerte. Uiteindelijk kreeg ik afgelopen april die inspiratie en konden we vanaf mei gaan vlammen. Binnen drie maanden lag de plaat klaar.” Op de laatste dag van een vervelend jaar verscheen het, volgens U-Niq “to go out with a bang.”
02. Life (ft. Maikal X & Sugacane)
“Met te weinig in m’n zakken en teveel aan mijn hoofd / moest ik pakken wat ik kon, want morgen was niet beloofd”
“Ik hoefde niet opnieuw te beginnen als artiest, maar moest mezelf wel opnieuw bewijzen. Bij een nieuw publiek, maar ook bij mijn oude fans. Maar dat was alleen maar goed voor mij, want dat hield me scherp. Die gezonde spanning nam ik iedere keer mee de studio in, en dat heeft bijgedragen aan de kwaliteit van de plaat.”
03. Broer (ft. Eddy Ra & Ebon-E)
“Ik gun je meer dan er bestaat op de wereld / ik zie je groei, en nu ben je een kerel.”
“Dit is gewoon real shit, hè?”, zegt U-Niq. Hij heeft gelijk. Je zit een paar minuten in het album en krijgt het gevoel dat je méér weet van U-Niq als ooit tevoren. “Ja, misschien ben ik wel kwetsbaarder, maar het kan ook zijn dat ik het nu gewoon beter kan overbrengen. Ik vind dat ik mezelf nu beter kan uiten. Qua vertelling, flow en de fijnheid van het aanhoren van de tracks; daarin ben ik echt gegroeid. Of dit mijn meest persoonlijke album is? Nee, dat is Rotterdam. Dit is wél mijn béste album. Dat zit in flow, delivery, nummerkeuze, beatkeuze, mix, mastering. Ik ben zelf gewoon trots als ik dit luister.”
De broers spreken elkaar liefdevol toe in hun coupletten. “Ik heb deze track binnen twintig minuten geschreven. Eddy was erbij. Het ging vanzelf, het is de waarheid. Het is precies wat er is gebeurd, en precies wat ik voel. Maar dat ik het zó heb kunnen verwoorden, is God’s wil. Daar ben ik Hem echt dankbaar voor.”
04. Mijn Brief
“Wat een pijn / dingen die door m’n hoofd gaan, waar je had moeten zijn / wie je had moeten worden, hoe je had moeten leven / een stukje van m’n hart is kapot, maar nooit vergeten.”
“Eigenlijk wilde ik vlak na zijn overlijden al een hommage doen aan Feis, maar toen kon ik niet schrijven. Het kwam er niet uit, of althans; niet góed. Het was niet gemeend, het had niet het gif dat ik normaal wel heb. Ik had het gevoel dat ik mijn pijn moest wegschrijven in muziek en het vast moest leggen. Natuurlijk bewijs ik hem genoeg eer als mens, maar als muzikant gaat dat toch net even anders. Dit was het juiste moment. Winne deed het gelijktijdig, in die 101Barz-sessie. Dat raakte me tot in mijn ziel. Dat is wat we moeten doen als vrienden en muzikanten.”
Een van Feis’ eerste grote samenwerkingen was Klein Klein Jongetje, dat hij maakte met U-Niq. “Ik heb hem zien opgroeien. Hij is mijn kleine broertje. Ik mis hem, het doet pijn als ik erover praat. Hij was ondeugend, een echt straatschoffie. Maar tegelijkertijd zo aardig en perfectionistisch. Diezelfde band heb ik met Millz, zijn partner. Het waren ongeleide projectielen toen ik hen ontmoette. Als zoiets gebeurt, ga je wel alle belangrijke momenten na in je hoofd en ga je bepalen wat belangrijk is in je leven. De momenten bij zijn moeder thuis, of bij mij thuis, die koester ik voor altijd. Het was zo’n getalenteerde en lieve jongen”, vertelt hij met een stem die kraakt van emotie. Eigenlijk klinkt ‘ie net zoals in de track, wanneer hij spreekt over Feis.
05. Dik en Dun
“De lijn was dun tussen hoop en verdoemenis / kijk me nu, al die dingen die doen me niks.”
U-Niq beaamt dat Dik en Dun een sleuteltrack is van de plaat. Na twee introspectieve tracks is het heerlijk stuiteren geblazen. “Track vijf en track tien zijn altijd sleutelmomenten op mijn albums. Dan ben je zowel als artiest en als luisteraar warmgedraaid en kunnen we beginnen.”
“Het hoeven niet de beste tracks te zijn, maar het zijn de nummers die mijn albums in balans houden”, gaat hij verder. “Na de gevoelige tracks komen we winnen. Ik rap hierin over mijn veerkracht. Als ik negativiteit zie aankomen kan ik het herkennen en mezelf ervan distantiëren. Als ik ooit dik en dun met je ben geweest, is het vanuit mijn kant voor altijd. Ik respecteer je, of we nu nog steeds rollen of niet. Mijn herinneringen blijven.”
06. Wat Nou (ft. Rocks & RB)
“Dus wat nou? Calamiteiten zijn tjieng torie / buig wat je wil bij mij haal je geen glorie.”
Door met een echte raptrack, waarin U-Niq zijn tekstmes slijpt. Die kwam vlak voordat het album naar de mix- en mastertafel ging tot stand. “Ik moest jureren bij een ding van RaptopNL, en Rocks ook. RB was met hem meegekomen, en dat is eigenlijk altijd al m’n boy. Echt een toffe gozer. Toen ik hem daar vertelde dat mijn album eraan kwam zei hij vol ongeloof ‘Wat?!’ Ik vond eigenlijk dat ze nog op een track moesten. Toen zijn we naar Amsterdam-Noord gereden en hebben we Wat Nou gemaakt. Met natuurlijk een eerbetoon erin naar Yukkie B. Hij móest.”, vertelt U-Niq over de quote van RBDjan. “You gotta respect your peers, man. Deze track staat voor het gegeven dat je niet moet komen rotzooien met RB, Rocks of met mij. Dat moesten we gewoon even kwijt. Don’t fuck around.”
07. Guidance (ft. Jonna Fraser)
“Suriname wil ik een stad bouwen / zonder winstoogmerk, bewoners mogen de macht houden.”
“Thanks man”, klinkt het dankbaar als ik hem complimenteer hoe goed zijn stem en die van Jonna Fraser samengaan. “Die man heeft zoveel talent en hij komt ook diepzinnig in die hook. Zijn tekst inspireerde hij om mijn tweede verse te schrijven.” De rechtse directe stoten die U-Niq uitdeelt en de soul van Jonna complimenteren elkaar perfect. “Jonna is een superster. In vier bars kan hij komen met vier verschillende flows, zonder dat het geforceerd klinkt. Dat is puur talent. In deze track schets ik een bijna onmogelijke wereld, waarin iedereen gelijk is. Het is mijn ideaalbeeld van hoe de wereld eruit zou moeten zien. Ik wil iedereen goed zien. Kijk bijvoorbeeld naar de coronacrisis. Nu kunnen ze iedereen helpen met steunpakketten vol miljarden, maar normaal kijkt de politiek niet naar iemand die zijn huis uit wordt gezet of naar hongerlijdende mensen. Noem me een idealist of een optimist, maar dit is wat er in mijn hoofd speelt. En dat met begeleiding van the most high, daarom Guidance.”
08. Snel Rich (ft. Adje)
“Dus in die film ga je dood, je hebt een kleine scene / Je moet niet kijken naar m’n brood, ik krijg gelijk migraine.”
“Adje is al sinds 2005 m’n boy! Hij kwam mee tijdens de sessie die ik met Darryl had voor Nie Goed Genoeg, van het album Rotterdam. Toen hebben we ook nog een track opgenomen, die je nog wel ergens op YouTube kunt vinden. We hebben altijd contact gehouden. Altijd als ik in Amsterdam was, checkte ik hem. Dat gaat verder dan muziek.”
09. Nee
“Keerpunt was, toen ik genas / ik was blind toch, maar dank God dat ik weer zag.”
“Dat gaat diep. Ik was blind, maar God liet me zien dat ik mezelf weer op nummer 1 moest zetten. Als je dat doet, kom je weer in de bloei.” De Heer komt al een paar keer terug in dit gesprek, en lijkt een grotere rol te spelen op Eeuwige Jeugd dan op U-Niq’s vorige albums, maar hij ziet dat anders. “Dat is eigenlijk op al mijn albums. Ik kom er heel erg voor uit dat God het belangrijkste is dat mij beweegt. Op Scheepsrecht heb ik Focus, een track met Winne, en op Het Kapitalisme is er Medestander. En op Rotterdam komt het heel vaak terug. Het is wie ik ben, hoe ik leef. Ik wil niets preken, ik dank simpelweg voor mijn talent.”
10. Eeuwige Jeugd
“Die vicieuze cirkel moet weg / breek eruit of blijf leven in pech.”
U-Niq strooit met levenslessen zoals bovenstaande. “Ik ben blij dat je deze quote pakt, man. Ik hoop dat het aankomt bij mensen. Of dat nou de eerste keer is dat ze het album horen, of over een half jaar pas; ik hoop dat mensen die zich omringen met negativiteit zich daarvan bewust worden. De enige manier om uit een vicieuze cirkel te komen is door eruit te breken. Je omgeving bepaalt je geluk. Maar je kunt zelf navigeren naar een andere omgeving. Dus de navigatie naar je geluk ben je zelf.”
U-Niq klinkt sturend tijdens ons gesprek, maar niet belerend. Hij communiceert overtuigend en kalm, net als op zijn album. “Dat heb ik moeten leren, ik ben daarnaartoe gegroeid. Ik dank God daarvoor. Vroeger was ik veel onstuimiger. Altijd zag ik beren op de weg en olifanten in de kamer. Maar ik bekritiseer mezelf niet, hoor. Nu kan ik in op een normaal niveau een gesprek voeren. Dat is groei. En ik ben blij dat ik het zelf doorheb. De combinatie van het doen en het zien, dat zorgt voor het beste resultaat.”
11. Money (ft. Dutchie Fyz, OfficialPeyy & Lauwtje)
“Hoe dan ook, het is money en respect / move funny voor de stacks / mannen toveren met straps.”
“Ze killt het hè?”, vraagt U-Niq me als ik begin over de featuring van Lauwtje. “Ze is een beestachtige rapper. Dat hoorde ik al meteen toen ik Boing Boing voor het eerst beluisterde. Toen ik zei dat ik haar wilde hebben op een track, dacht iedereen om me heen; ‘what the fuck?’. Maar ik wist meteen dat ze het zou killen als ik wat met haar zou gaan opnemen. En die andere boys, uit Engeland maar allebei in Nederland geboren, heb ik erop gezet om een nieuwe draai te geven aan de track. Ik wilde iets speciaals hebben. Het creëert een vibe die volgens mij nog niet in Nederland te horen is. Als straks de clubs en festivals weer open mogen, is dit er eentje die volgens mij prima gaat werken!”
12. Tunnelvisie (ft. Ebon-E)
“Overweldigende prikkels in mijn cellen die sikkelvormig gebouwd zijn, praat ik met mezelf, dat doe ik totdat we oud zijn.”
Wie bovenstaande zin hardop leest, hoort een indrukwekkend staaltje raptechniek, gecombineerd met een persoonlijke inhoud. Binnenrijm, klankrijm en dubbelrijm. “Dit is mijn favoriete track”, biecht de Rotterdammer meteen op. “Dit zit in mijn Top-3 eigen tracks ooit. Ik vertel hier hoe ik alles beleef en geef zo mijn psyche een beetje prijs. Daarnaast ga ik gek op flow en zinsbouw hier. Skill-wise is dit het beste nummer. In de zin die jij citeert, leg ik uit dat ik Sikkelcel heb, maar ook hypersensitief ben. Normaal transporteren de cellen je emotie, dat gaat niet alleen door je hoofd. De spanning en emotie zorgen ervoor dat ik met mezelf praat in de spiegel. Dan ben je met z’n tweeën, niet alleen. Daarom zeg ik ‘Dat doe ik totdat we oud zijn’, in plaats van ’totdat ik oud ben’. Ik ben vaak in dubio, en moet het eens worden met mezelf. Dit is gewoon een kijkje in mijn hoofd. Hoe kom ik tot de dingen die ik doe? Dat wilde ik graag meegeven.”
13. Game (ft. Maikal X)
“Al die tijd die je besteedt aan een kuil / is verloren, je valt vroeg of laat geheid op je muil.”
In Game verpakt U-Niq zijn levenslessen in prachtige beeldspraak. De beste stuurlui mag dan wel aan wal staan, maar hijzelf is liever een slechte bestuurder dan dat hij in de val zit. En daarnaast; als je kijkt naar het gras en vind dat je het moet maaien; ga aan de slag! “Als je ziet dat je omgeving vuil is, moet je niet wegrennen naar een schone plek, maar moet je het vuil opruimen!”, vertelt hij op gepassioneerde en gebiedende toon. “Onderhoud je eigen plek, dan is ‘ie net zo mooi als bij een ander. Dit album is écht hiphop in je smoel, hè? Dit is waar hiphop voor bedoeld is; ga maar puzzelen. Wat heb ik allemaal gezegd? Dit soort lyrics leent zich ervoor om uitgediept te worden. Je kunt hier seminars en workshops mee geven, met dit soort gelaagdheid. Ik heb die dubbele lagen altijd gehad, maar ik ben blij dat het nu wordt gewaardeerd. Het is tof dat een album als dit na anderhalve week op een miljoen streams staat.”
14. Fastride (ft. Kempi)
“Maar ze denken niet, en zien het als een spelletje / Hoe zit het met die moeders hun verdriet man, ik zeg het je.”
Toen hij Fastride uitbracht, gingen we al met U-Niq in gesprek over zijn campagne #stophetgeweld. Hij had het toen over dat gemeentelijke instanties de jeugd niet konden bereiken en sprak de wens uit om samen te werken. Hoe staat het op dit moment met de #stophetgeweld-campagne? “Hoor jij nog veel over steekincidenten?”, is zijn wedervraag. “Ik denk dat het stilzwijgend wel heeft geholpen. Ik heb mijn smoel opengetrokken en ik denk dat er jonge luisteraars zijn geweest die hebben gedacht ‘ik kap ermee’. Dat is de invloed die ik heb op Rotterdamse jongeren. Het is niet dat ik de oplossing ben of heb, maar ik denk dat ik er wel aan kan bijdragen.” Over de gemeente: “Ik hoef niet meer met ze te praten. Uiteindelijk wordt je dan gevraagd om het gezicht te zijn voor hún campagne. Dan zet ik mezelf in de uitverkoop en bereiken we de jeugd nog niet.”
15. Set Up (ft. Rafello & Brainpower)
“Een half uurtje rijden naar die loods / genoeg camera’s en al die dingen komen van de boot”
Een echte concepttrack die gaat over het leven in de onderwereld, waarin rapvaardigheid en storytelling hoogtij vieren. “Ik kreeg die beat en hoorde een verhaal. Dat besloot ik op te schrijven. Rafello is een gruwelijke storyteller, en een onderschatte mc ook, dus daarom vroeg ik hem erbij. Daarna dacht ik aan een zijstraat, aan iemand die zich helemaal niet met zulke dingen bezighoudt. Toen kwam Brainpower bij me op. We hebben natuurlijk onze geschiedenis, maar dat is allemaal uitgepraat. We zijn volwassen mannen en respecteren elkaars werk. Wat hij heeft neergezet, welke deuren hij heeft opengetrapt voor Nederlandse rap, dat is gewoon pionierswerk. Zijn liefde voor hiphop is ongelofelijk. En op deze track heeft hij echt zijn grenzen verlegd”, vertelt U-Niq over het couplet van ‘Brain’, waarin hij album- en tracktitels én het acroniem van U-Niq verwerkt.
16. Aim 4 The Sky
“Life is nothin’ if you’re livin’ to die / but it’s everything as soon as you try / get your mind right.”
“Misschien heb je daar wel gelijk in”, klinkt het instemmend als ik hem de quote uit de finaletrack voorleg en zeg dat het eigenlijk een mantra is dat door het hele album klinkt. U-Niq gaat er naar eigen zeggen mee terug ‘naar waar hij vandaan komt’. “Het is een oudere track, maar ik vond ‘m te goed om te laten liggen. Ik móest hem wel meenemen. Als je niet van Engelstalige rap houdt, snijd je ‘m gewoon uit je afspeellijst.” Over het verschil tussen het schrijfproces in het Engels: “I flow easier. Het is makkelijker voor me in het Engels.” Dan besluit hij om gewoon door de hoorn te spitten. Er klinken venijnige bars. “Hoor je? Dat is iets uit 2002, maar het klinkt als iets van 2023! Ik ben swiftlier. Als ik die skill nog beter ontwikkel, durf ik te stellen dat ik kan hangen met de Amerikaanse industrie. Maar het ligt aan de kansen, de juiste producers etcetera. Als ik gewoon m’n Engelse shit hier zou doen zonder masterplan, verdwijn ik in stilte van de radar. Dat wil je niet, dus is het album gewoon lekker Nederlandstalig.”
Beluister de levenslessen van U-Niq hieronder gebundeld op het album:
