Het hoge woord is eruit: de legendarische Tuindorp Hustler Click, afgekort THC, speelt voor het eerst sinds lange tijd weer een show! Het collectief, dat wordt gezien als de grondleggers van de Nederlandstalige straatrap, speelt op 20 juli een volledige show op hiphopfestival Het Moment in Tilburg. En met een goede reden: ze vieren het twintigjarig jubileum van hun debuut- en dubbelalbum Artikel 140. Een duik in de begindagen van THC, met videoclips en foto’s die de tijdsgeest vangen.
THC onstond midden jaren negentig in de arbeiderswijk Tuindorp Oostzaan in Amsterdam-Noord, waar een groep jongens met verschillende culturen en afkomsten met elkaar opgroeide. De groep kende jongens van Nederlandse, Surinaamse, Antilliaanse, Marokkaanse, Tunesische, Turkse en Armeense komaf. Ze hingen vaak rond bij het buurthuis De Kluft, tegenwoordig Satirius. Vanuit de vriendengroep vormde zich organisch een rapgroep, nadat Rocky Soekha -alias Rocks – begon met rappen en zijn kleine kamer als studio had ingericht.
Uit de nummers die hij met vrienden opnam ontstond de eerste officiële THC-productie, getiteld Nummer 1 Rocks van de THC, dat in 2001 verscheen. De jongens rapten over hun ervaringen. Die lag veelal op straat, waardoor dat ook precies de plek werd waar hun muziek het hardst aansloeg. Toen iemand besloot om enkele nummers van de cd op het internet zette, mondde dat uiteindelijk uit tot een gigantische olievlek.
Hoewel ze met trots hun buurt vertegenwoordigden in hun groepsnaam, moest dat nog wel even landen: “In het begin was het niet stoer om ‘Tuindorp’ te zeggen. Het woordje ‘dorp’ is al niet bepaald tof, en ’tuin’ is ook al niet heel stoer ofzo”, blikt Rocks terug in een korte documentaire die Stadsarchief Amsterdam maakte over 100 Jaar Tuindorp-Oostzaan. Hij verhuisde op zijn achtste van de Bijlmer naar het stadsdeel in Amsterdam-Noord. “En als ik door dat vredige wijkje fietste, hoorde ik termen als ‘kutmarokkaan’, ‘kutturk’ en ‘zwarte’. Dat had ik allemaal nog nooit gehoord in de Bijlmer”, lacht hij.
Hamda Belgaroui, mede-oprichter van THC en als rapnaam d’Tuniz dragend, beaamde dat: “Ik denk dat het veranderd is toen onze generatie hier kwam wonen. Er kwamen voor het eerst meer mensen wonen met een andere culturele achtergrond. Ik kan me zo voorstellen dat vanaf de jaren vijftig iedereen elkaar kende in de buurt. Dat is wel veranderd toen wij kwamen.”
De twee ontmoeten elkaar en het klikte meteen. Een van de raakvlakken was hun muzieksmaak. Beiden luisterden naar Amerikaanse rap. Rocks was toen al bezig met het maken van bubbling-beats, waar hij later overheen begon te rijmen. Het vredige uiterlijk van Tuindorp sloeg over op de gemoedstoestand van veel van de bewoners, maar de leden van THC maakten in de wijk alsnog genoeg dingen mee die van hun hart af moesten via muziek. THC werd bekend door rauw taalgebruik over het straatleven, seks en wilde feesten, maar vooral over het belang van broederschap. Ze rapten over straatcodes als onderlinge loyaliteit, maar ook over de positie van allochtonen in Nederland.
En precies daar brak de groep mee door in 2004: het nummer Wil Je Weten Hoe Het Voelt vormde drie persoonlijke verhalen die bij elkaar gestoken worden en een rode draad vormden; de manier waarop er naar hen gekeken werd. Het was een single die via muziekdownload-programma’s als Kazaa en Napster zich razendsnel wist te verspreiden, en waar veel jongeren zich in konden herkennen. Ze werden een spreekbuis, maar eveneens leraren. Mijn Tunesische klasgenoot op de basisschool legde het me de eerste THC demo’s voor, in groep 7 of groep 8. “Luister hier eens naar.” Buiten de bouncy beats vielen me een paar dingen het meest op: het lef, het ongefilterde, de realness. THC leerde me door andermans ogen te kijken.
Onbewust, maar ook onbedoeld, zo bleek toen ik hen twee decennia later voor het eerst in levende lijve sprak. Rocks: “Het is niet mijn verantwoordelijkheid om jóuw kind op te voeden. Maar ik denk wel beter na over wat ik de wereld in wil brengen. Ik ben me heus wel bewust van dat er mensen zijn die écht naar ons luisteren en die we beïnvloeden, maar het is niet mijn verantwoordelijkheid. Als ik door mijn pijn, vreugde, angst of verdriet ga, is de meest eerlijke manier om me te uiten via muziek. Dus als ik boos ben, moet ik het ook op die manier kunnen doen.”
Tegen AT5 in 2021: “Je voelt dat je op bepaalde momenten anders wordt behandeld of dat er anders naar je gekeken wordt omdat je er anders uitziet. Die ervaring wilden we graag delen.” Dit jaar is het officieel twintig jaar geleden dat de single verscheen. Gemaakt op ongeveer vijf minuten van Amsterdam CS, “maar tegelijkertijd in een heel andere wereld.” Door het IJ afgesneden van de binnenstad, in een wijk met een vredige aanblik, maar waar volgens de verschillende leden genoeg gebeurde om over te rappen.
Dankzij Wil Je Weten Hoe Het Voelt en de outro aan het eind van de clip van Ballen Tot We Vallen, de clubhit van QF en Chuckie waar RBDjan een aandeel in had, waren in 2004 alle ogen gericht op THC. Het album verscheen een bloeiende en roerige hiphoptijd. In perspectief: Opgezwolle had Vloeistof al uitgebracht, DuvelDuvel bracht in hetzelfde jaar Aap-O-Theek uit met klapper Wie Is Ut? erop en in hun eigen Amsterdam maakte D-Men al furore dankzij hun mixtapereeks Straatremixes. Ook in 2004: Ali B kwam uit met Leven Van De Straat, de titeltrack van zijn gelijknamige debuutalbum.
Er was dus simpelweg al breedte in de Nederlandse hiphopscene, waarin een plek was gereserveerd voor muziek van de straat én voor collectieven. THC pionierde met gangsterrap en heeft daar hun prijs voor betaald. Lesgeld noemden ze het zelf op een track van de plaat The Hustle Continues uit 2020. De zelfbenoemde ‘hustlers’ kwamen met steeds meer mensen naar hun eigen optredens, dat praktisch iedereen tegen de portier kon roepen “dat hij van THC was” en zo de backstage van de venues binnen kon.
In de meest roerige era vlogen er disstracks van en naar de groep, wat ook weleens uitmondde in een opstootje of vechtpartij. Het leidde tot clubs en podia die hen weerden. Een optreden van THC werd daardoor over de jaren steeds meer een zeldzaamheid. RBDjan tegen HIJS: “Of ik daarvan baal? Nee, weet je waarom niet? Omdat ik denk dat we nog heel wat jaren te gaan hebben. Ik heb m’n piek nog lang niet bereikt.”
En hij blijkt een man van zijn woord. In de jaren na het interview bleven zowel hij als Rocks gestaag muziek uitbrengen en respect oogsten. Middenin een streak solosingles – het ruige Amsterdamse Nachten en het rauwe Kwijt met D-Double – schoof hij aan in de podcast Pass De Aux. Daar deed hij uit de doeken dat hij een DM had gestuurd naar de organisatie van Het Moment met de vraag waarom hij (nog) niet geboekt was voor het festival. Kort ervoor had hij het over de plannen voor een groepsshow in het kader van het 20-jarig jubileum van hun debuut. De organisatie van het festival in Tilburg besloot het nuttige met het aangename te combineren; het resultaat is een exclusieve groepsshow van THC.
Artikel 140 lag in de winkel als dubbelaar met als ondertitel ‘De ene kant en de andere kant’. Het gaf de breedte en de wortels van de groep weer doormiddel van een donkere schijf en een lichte. De eerste, ‘De ene kant’, gaf hun onverbloemde visie op het harde straatleven. De andere kant belichtte de partynummers als In De Noordside en Zina. Niets moest, alles mocht: er werd zowel geclubt als ge-klik-klakt. ‘Op de tweede schijf lag de nadruk op muzikaal experiment’, schreven we toen het album verscheen.
Zelfs een beat die toentertijd bestempeld werd als ‘hardhouse meets dancehall’ ging de Amsterdammers niet te ver. Hun mix van stijlen was een blauwdruk voor de latere carrières van hedendaagse grootheden als Hef, Lijpe en Boef. Laatstgenoemde roemde hen bij de Supergaande Podcast als vrijmakers van het pad waar hij en anderen nu de financiële vruchten van plukken. En Hef zei vorig jaar, letterlijk achter het hoofdpodium van Het Moment, dat ze komende zomer zullen bestijgen: “THC. Dat was de eerste n*gga shit. Door hen besefte ik dat ik het óók kon doen.”
Het pionieren heeft hen veel gebracht, vertelde Rocks jaren later aan ons. Maar tegelijk is ook hij nog lang niet klaar: “Het was een hele leuke tijd, die we hebben meegemaakt. Het heeft ons zoveel kansen gegeven. Als het anders was gelopen, deed ik waarschijnlijk nu niet wat ik aan het doen ben. Ik denk ook dat ik niet te oud ben om dit te doen. Snoop, JAY-Z, Nas; ze laten zien dat het allemaal kan. Laat ons die rol maar spelen in Nederland. Ik ben er trots op dat wij voor een bepaalde generatie de grondleggers zijn.”
“We hebben een doel voor ogen, weet je? Dus we kunnen samen eraan werken om daar te komen”, stelde de oprichter al in 2005 in een interview met Faceculture. De video daarvan blijkt bijna twintig jaar later een mooi tijdsdocument. Het was een andere tijd voor THC, waarin de versplintering van de groep nog niet op de loer leek te liggen. Appa zit bijvoorbeeld nog vrolijk tussen de jongens terwijl de vragen op hen afgevuurd worden, en Zuen was nog in leven. Samen beschrijven ze hoe ze als kleine kwajongens kattekwaad uithaalden. Het vertrek van Appa uit de groep en het overlijden van Zuen hebben de groep hoe dan ook getekend. D’Tuniz zegt harde en profetische woorden: “Dingen komen hard in je gezicht. Als je klein bent, zie je dat allemaal niet.”
THC heeft de fundering gelegd waar generaties rappers op hebben kunnen lopen, bouwen en verdienen. Het balanceren tussen de straat en een hit, tussen de clubbanger en het moment ‘als de lichten uit zijn’; tegenwoordig eerder norm dan uitzondering, om zoveel mogelijk verschillende luisteraars te beluisteren. Maar in de tijd waarin deze mix van stijlen, culturen, afkomsten, stemmen en verhalen opkwam, zou iedereen worden beticht van het verloochenen van de stijl. De docenten die de game hebben geleerd dat het kan? De Tuindorp Hustler Click.
Veel leden nemen die mindstate inmiddels mee in hun solocarrière, naast onder meer Rocks en RBDjan ook Jayh en Adje. Er is één element dat altijd terugkomt in interviews, als ze het hebben over de begindagen hebben. Rocks vat THC eigenlijk in een paar woorden samen: “Wat je in onze muziek hoort is broederschap. We staan voor elkaar klaar en we houden van elkaar.”
R.I.P. Marvin
R.I.P. Zuen
R.I.P. Challa
Beluister hieronder het album waarom het komende zomer allemaal draait op Het Moment. Tickets voor het festival zijn nog verkrijgbaar.
