Op 50-jarige leeftijd is geheel onverwacht Tim Parker, beter bekend als Gift of Gab, komen te overlijden. We blikken terug op de nalatenschap van de Blackalicious-rapper aan de hand van enkele persoonlijke herinneringen.
Chief Xcel, de DJ die samen met de rapper het duo Blackalicious vormde, noemt hem “een MC’s MC die zijn leven aan zijn ambacht geweid heeft” en “oprecht geloofde in de helende kracht van muziek.” Quantum-partner DJ Shadow noemt hem “simpelweg de meest natuurlijk begaafde rapper waar ik ooit mee gewerkt heb.” Het collectief laat weten dat hij “vredig is heengegaan op vrijdag 18 juni, 2021. Hij laat twee broers, een zus vele neven en nichten, talloze vrienden en fans wereldwijd achter. We vragen om respect voor de privacy van de familie terwijl we rouwen om het grote verlies van onze geliefde broeder.”
Achteraf bezien was 1999 (het geboortejaar van HIJS) een behoorlijk donkere tijd om een hiphopliefhebber te zijn. De oppervlakkige glans van de shiny suit era begon steeds doffer uit te slaan, terwijl veel underground rappers zich er zo heftig tegen verzet hadden dat het hun hele identiteit was gaan vormen. In hun honger naar authenticiteit waren ze bovendien zo dogmatisch geworden, dat originaliteit onder hen net zo zeldzaam geworden was als onder hun gemakzuchtig uit ‘80s hits graaiende commerciëlere concullega’s.
En toen was daar ineens Nia, het debuutalbum van Blackalicious. Eerder waren ze al te horen geweest op de frisse verzamelaar Quannum Spectrum, als onderdeel van het Quannum collectief dat weer voortgekomen was uit Solesides, en waar onder meer ook DJ Shadow en Lyrics Born toe behoorden. Maar Nia, dat was iets anders. In steeds verder verdrogende woestijn van vastgeroeste vakbroeders was dit een sprankelende oase waar je je onverwacht gulzig vol kon laten lopen.
Alleen al het prachtig vormgegeven kartonnen CD-hoesje was een opvallende verschijning in de zee van plastic jewelcases die de platenzaak toen was. En wie er de CD uit peuterde om deze in zijn Discman te stoppen, werd getrakteerd op een album waar handenvol soul in gestopt was, een flinke scheut funk, en een vleugje jazz, uitgesmeerd over heerlijke hiphopdrums. Maar het meest opvallende was nog wel die onmiskenbare stem en virtuoze flow van Gift of Gab.
Een warm, rond geluid, waarin elk woord zo kraakhelder gearticuleerd was dat het als een contradictie voelden dat ze in zo’n soepele, eindeloze stroom naar voren kwamen. Hoe haalde deze man adem? En hoe kreeg hij het voor elkaar er nog een gevoel van swing in te stoppen? Dit moest wel in fases opgenomen zijn. Toch? Niemand kan zo technisch hoogstaand rappen en er tegelijk zo achteloos bij klinken. Zulke verbale acrobatiek dwong direct respect af.
Maar wat nog veel belangrijker was: Gift of Gab had er hoorbaar plezier in. Techniek enkel om de techniek, of om niet meer dan persoonlijke bewijsdrang, wordt immers snel saai. De raps bij Blackalicious klonken echter alsof de flow een parkour-atleet was, rennend over de beat, salto’s makend bij het afzetten tegen een muur, en met speelse doodsverachting daken over springend om weer met twee benen op de grond te eindigen. Onderweg deelde Gift of Gab daarbij nog wat smakelijke anekdotes met je, speelde een ludiek woordspel, of vertelde een spannend verhaal. En dat allemaal met een aanstekelijke lach op het gezicht.
Althans, dat laatste stelde ik me zo voor. Nia had mij als 17-jarige volledig gegrepen, en opvolger Blazing Arrow had alle hoge verwachtingen een paar jaar later ruimschoots ingelost. Toen Blackalicious in 2003 op Lowlands stond, was er dan ook geen twijfel over dat ik er in de Bravo tent bij zou zijn. Maar of het live net zo aanstekelijk was? Bij een publiek waarvan een aanzienlijk deel misschien niet eens met hun muziek bekend was? Dat was nog geen zekerheid.
Iedereen die er was, weet dat het als onmiskenbaar hoogtepunt van die editie de boeken in is gegaan. Gift of Gab live Alphabet Aerobics (van de EP A2G) horen rappen, is niet te vergelijken met het uit je headphones horen. De hele zaal was met stomheid geslagen, en je voelde het ongeloof opbouwen alsof iemand ter plekke de natuurwetten aan het tarten was. Nadat Gab aangekomen was bij de “Zig-Zag zombies, zooming to the zenith / Zero in, Zen thoughts, overzealous rhyme Zealots!” ontplofte de zaal. Kippenvel.
Vijftien jaar later zou ik opnieuw zo’n fuck-yeah moment beleven dankzij een Blackalicious track. Samen met mijn op dat moment zesjarige neefje zat ik in de bioscoop voor de fenomenale animatiefilm Spider-Man: Into The Spider-Verse. En wie is daar te horen als Miles Morales compleet overweldigd raakt op school door alles wat hij aan zijn hoofd heeft? Niemand minder dan Gift of Gab met zijn duizelingwekkende flow: “The theory is that all matter is composed of at least three fundamental particles…”
Er had geen betere track voor die scene gekozen kunnen worden dan Chemical Calisthenics van Chief Xcel en Gift of Gab. En het feit dat Blackalicious, zonder platina platen, zonder videoclips met miljoenen views, zonder marketing-technisch sappig verhaal, in een Oscar-winnende Spider-Man film opduikt, zegt veel over de impact die ze maakten: een onuitwisbare. Een miljoenenpubliek hebben ze nooit (direct) aangeboord, maar elke persoon die Gift of Gab ooit heeft horen rappen, zal hem nooit meer vergeten.
