Het is even fascinerend als mindblowing als je beseft dat Nas op zijn vijftigste verjaardag een drie-jarige run afsluit op een totaal van 95 tracks, verdeeld over twee trilogieën. Een reeks van in totaal zes platen maakte hij met een en dezelfde muzikant achter de knoppen; westcoast-producer Hit-Boy. Voor de eerste, King’s Disease uit 2020, konden ze samen een Grammy op hun conto schrijven. En dan te bedenken dat zowel de Academy die de beeldjes uitreikt als de rest van de wereld, nog niet in de smiezen had dat dat nog maar het topje van de ijsberg was.
Want met Magic 3, de afsluiting van de Magic-serie die middenin de King’s Disease-reeks werd gestart, maken Nas en Hit-Boy gebroederlijk een waardige laatste buiging. En dat terwijl Magic 2 praktisch nog moest landen. Slechts twee maanden na de release van die plaat, die geen totale misser was maar ook niet écht bleef hangen, kwamen ze alweer terug. Om de vijftigste verjaardag van de hiphopcultuur mee te vieren. Om de vijftigste verjaardag van Nas te vieren. Maar vooral om een glansrijk gezamenlijk opgebouwd oeuvre te onderstrepen.
Hit-Boy pakt het grootste probleem van Magic 2 bij de lurven en legt het in een houdgreep; de beats op Magic 3 zijn namelijk geen grap. Gedurende hun samenwerking klonk Nas namelijk het meest vitaal wanneer de productie ruimte bood om hem naar voren te stuwen. Beelden van achter de schermen laten zien hoe Nas op bepaalde beats reageert. Het is vanaf dat punt dat de inspiratie toeslaat, wat keer op keer resulteerde in raps van een hoog kaliber.
De focus ligt hier op boombap, en dan de op samples gebaseerde variant ervan. Van de twee trilogieën neigt Magic sowieso meer naar een vintage geluid, wat op Magic 2 kort werd onderbroken door wat trapgerichte drumpartijen. Hit-Boy was niet van plan dat nog eens te doen en heeft op Magic 3 een paar van de beste beats van hun complete run. Nummers als Superhero Status en Jodeci Member delen die zware stoten uit, waar Nas met tekst kickflips overheen doet en er geweldige combo’s van maakt.
Maar het mooist zijn de nummers die passen bij het pak dat Nas draagt op de cover van het album: I Love This Feeling ademt het wijnglas-in-hand-gevoel met zijn uitbundige thema en de Billy Paul-sample. Never Die is een samenwerking met collega-icoon en enige gast Lil Wayne, die zijn hele couplet één rijmschema aanhoudt. Based On True Events Pt. 2 is die prachtige storytellingtrack die het niveau van elk van de laatste zes albums naar boven tilde, en past daarmee in het rijtje Beef, 40-16 Building en Death Row East. Het zijn de nummers die direct landen in de bovenste regionen van hun gezamenlijke catalogus. Niemand die je binnen een paar lettergrepen zó goed in een scène kan zetten als Dhr. Nasir Jones.
Een van de meest indrukwekkende dingen aan deze reeks is dat van album tot album de stijlen, de beats en de rijmschema’s veranderden. De gedachtestromen, de vernieuwende concepten; Nas blijft consequent en consistent boeien, zonder drastische ommezwaaien te maken in zijn stijl. Zijn pengame op dit album is van hetzelfde niveau als zijn status; een man die je op zijn vijftigste nog steeds kan ontroeren. Geweldige woordspelingen en performances in TSK, waar een donkere sample de ruimte laat voor zijn autoritaire delivery. In No Tears horen we zijn kenmerkende introspectieve schrijven. Hij herbeleeft zijn jeugd en beschrijft hoe moeilijk het is om op te groeien in een achterbuurt als Queensbridge. Daarnaast verwijst hij verhalend naar het verlies van zijn moeder in 2002. Hoe in het refrein de beat explodeert zorgt voor een geweldig hoogtepunt.
Nas en Hit-Boy bleken zo’n magische chemie te hebben dat ze maar drie jaar nodig hadden om de meest consistente catalogus te maken voor een mc/producer-duo. Nu de twee trilogieën zijn voltooid, mogen we ze toch wel meten met een Gangstarr, Eric B. & Rakim, Pete Rock & CL Smooth en Kool G Rap en DJ Polo?
Ooit werd er meer dan eens geklaagd over de slechte beatkeuze van Nas. De diversiteit van Hit-Boy heeft dat compleet doen vervagen. Flarden van het werk van Preemo, Kanye, Dilla en 9th Wonder zijn in zijn producties waar te nemen, maar een replica is hij niet te noemen. Hij past simpelweg toe wat zijn voorgangers goed hebben gedaan, en meet dat vervolgens secuur in zijn eigen stijl. Hij samplet Represent van Nas’ eigen debuut, maar flipt ook Dexter Wensel op een manier waarop Kanye trots – en misschien zelfs jaloers – zou zijn.
Die muzikale ondergrond heeft het plezier bij Nas weer aangewakkerd, dat hij toen de coronapandemie insloeg helemaal verloren was. Als hij nog iets te bewijzen had vóórdat de reeks begon, zou het consistentie zijn. Dat heeft hij met deze twee trilogieën ruimschoots gedaan. De hoogtepunten? Het perspectief in de verhalende nummers. De klassieke en kalme Nas-voordracht. Featurings van bijvoorbeeld Weezy, 50 Cent en Lauryn Hill. De zeer passende instrumentatie, inclusief verrassende wendingen in de beats. Laat nog even inzinken dat Nas dit heeft gemaakt als late veertiger; als iemand die het allemaal heeft meegemaakt, gedaan en gezien. Amper kijkend naar trends in een constant veranderende hiphopindustrie, klommen hij en Hit-Boy naar een compleet eigen piek.
En daar is de rapgrootmeester zelf ook maar al te blij om. In een interview met Vanity Fair: “I’m in one of these creative growth spurts,” geeft hij toe. “It’s something that I’m really excited about and it surprises me. But I’m not too surprised because I was also waiting for the day that I felt like this again, and I knew it would come.”
Op de disstrack Takeover trok JAY-Z ooit de werkethiek van Nas in twijfel. Nas heeft de teller inmiddels op 17 soloprojecten staan. Dat is dus exclusief platen als The Firm, QB’s Finest en Distant Relatives en twee edities van The Lost Tapes. We tellen dus 22 albums in dertig jaar tijd. Dat is een Stevie Wonder-achtige of Prince-achtige output. Wat nou, gebrek aan werkethiek?
Nas houdt hoorbaar van de persoon die hij is geworden. Van het talentvolle wonderkind met dat fabuleuze debuutalbum op zak, tot de mc met de meest indrukwekkende catalogus ter wereld. Hij kijkt tevreden terug, maar ook minstens zo tevreden vooruit. Want om een verhaal dat ooit met een plaat begon die slechts een eenzame featuring bevatte, te besluiten met eenzelfde constructie, klinkt haast te mooi om waar te zijn.
Want de pen van Nas lijkt amper leeg te kunnen raken. Op Magic 3 laat hij doorschemeren het kunstje misschien nog eens te willen flikken. En waarom ook niet? Hij heeft inmiddels bewezen dat zijn microfoon niet roestig wordt. Én dat pieken op je vijftigste mogelijk is in de nog jonge rapwereld. Nas had zijn plekje in de geschiedenisboeken al ruimschoots verdiend, nu mag deze albumreeks met Hit-Boy er eveneens aan toegevoegd worden. Wat een re-Nas-sance.
Stream Magic 3 hieronder:
