Aanstaande vrijdag spelen Moze Naél (tevens bekend als M.) en Winterdagen in het Oude Luxor hun voorstelling Zielsrust, in samenwerking met lichtkunstenaar Nick Verstand en drievoudig wereldkampioen breaking Menno van Gorp. Het wordt een mix van diverse disciplines die met elkaar in gesprek gaan. De show is in deze samenstelling slechts één keer te zien, zoals Moze Naél benadrukt in een story op Instagram: “Kom achteraf niet aan me vragen waar je de show nog kan zien.”
De voorstelling gaat over het vinden van je balans in de grote stad, vertelt Moze Naél: “Tussen de parkjes en de concrete jungle, tussen dag en nacht, tussen de chaos en de rustmomentjes. Het gaat over herinneringen, dingen een plekje geven. Het is een state of mind waar ik in wil komen. Ik weet nog steeds niet of ik die zielsrust helemaal heb gevonden. Het is vaak chaos in mijn hoofd, ik ben ook zoekende.” Daarnaast gaat de show over de stad zelf, vult muzikaal partner Mink aan: “Zowel het beschouwende als het verhalende over de stad, maar ook heel erg vanuit Moze Naéls eigen gevoelens daarover. Van nostalgische gevoelens over het opgroeien in die stad tot aan verhalen over de stad, maar ook over hoe hij het leven in de stad ervaart.” Moze Naél legt zijn beide handen op de tafelrand. ‘We maken de grote stad vaak tot iets heel moois, maar er zitten ook lelijke kantjes aan. Die benoem ik hier ook wel in.’
Hoewel de voorstelling eenmalig gespeeld wordt, is het voortraject langer dan het duo gewend is. “Voor ons doen zit hier een heel lang voortraject aan vast” vertelt Mink Steekelenburg, de Rotterdamse piano- en elektronica-performer die als Winterdagen op het podium staat. “Anderhalf jaar geleden zijn we begonnen met het maken. Dat doen we normaal nooit, we zijn best last minute altijd. Lange Leegtes had een korte aanloop. We speelden ‘m op Geen Daden Maar Woorden in Theater Walhalla en hebben ‘m pas daarna uitgewerkt tot de versie die we op Motel Mozaique hebben gespeeld.” Moze Naél knikt: “Toen heb het nog wel anderhalf jaar geduurd voordat die plaat er kwam.” Mink, lachend: “Dat gaat nu ook weer even duren.” Moze Naél valt hem opnieuw bij: “Wat we releasen is niet echt 30 graden-muziek, dus we wachten op het najaar.”
De samenwerking tussen Moze Naél en het Luxor Theater zat al wat langer in de pijpleiding. Toen Fonds Podiumkunsten een Covid 19-regeling opende, werd er een gezamenlijke aanvraag gedaan. “Niet geschoten, altijd mis”, dacht Moze Naél, die blij verrast was toen het bedrag werd toegekend: “Nu konden we echt wat sicks maken. Lange Leegtes was behelpen. We kregen 1250 euro om een show neer te zetten met een visual artist, een gastmuzikant en een danser; iedereen deed dat uit liefde. Nu doen we het ook uit liefde, maar we hebben de middelen om mensen te betalen.”
Lange Leegtes was eveneens een samenwerking tussen diverse disciplines. In Zielsrust wordt daarop voortgeborduurd, al gaat het duo graag een stapje verder: “We wilden wat wij doen vertalen naar iets wat ook prikkelt qua beeld”, licht Mink toe. “Het is dan de meest logische stap om iets met visuals te gaan doen, maar dat vond ik eigenlijk te plat en niet interactief genoeg. Al schuift iemand mee tijdens het afspelen van een filmpje, ik wilde meer dan dat. Toen stelde ik Nick Verstand voor, een lichtkunstenaar uit Amsterdam die veel installatiewerk doet. Hij maakt lichten die reageren op de muziek of het tempo van de muziek en op de dynamiek, voor hem is deze show één grote speeltuin geworden. Het wordt één grote lichtshow die reageert op wat wij doen, zo blijft het beeld meer open voor interpretatie dan wanneer je er een duidelijk filmpje bij doet.”
Ook voor Menno van Gorp is in die dynamiek van tekst, lichtkunst en muziek een mooie rol weggelegd. Voor Moze Naél, zelf ooit actief als danser, betekent het een samenwerking met zijn beste vriend: “We kennen elkaar ruim twintig jaar nu. Ik weet nog dat ik hem voor het eerst in Arnhem zag op een evenement. Ik zag hem de hele dag breaken. Na afloop van die jam kwam ik hem tegen en zei ik: ‘Mensen hebben geen idee hoe goed jij gaat worden.’ In 2003 werden we wat closer. We hebben vaak op het punt gestaan om samen wat te maken. Mensen hebben het ons ook weleens gevraagd, maar het was nooit echt het moment ervoor. Ik heb altijd zoiets van: stop het in de handen van de tijd. Op het juiste moment zal het wel komen. Nu gaat hij het tussenstuk dansen, tussen het daglicht en de nacht.” Hierin gaat hij het duet met het licht en met de muziek aan. Mink gniffelt: “Ik heb per ongeluk iets gemaakt waarmee ik hem heel erg push, fysiek. Die in elkaar verweven strijd vind ik een van de meest interessante dingen aan hoe we deze voorstelling maken.”
“Je moet ruimte voor elkaar laten waar het logisch voelt.”
Ook in het verweven van hun eigen disciplines heeft het tweetal stappen gezet, legt Moze Naél uit: “In het begin van onze samenwerking schreef ik nog erg lange teksten. We hebben één track van zeven minuten waarop ik zes minuten praat en daar zat dan een soundscape onder. Nu is het veel meer een geheel. Nu zijn er ook stukken van drie minuten muziek waarop ik gewoon m’n bek houd. Het is veel meer Moze Naél en Winterdagen.” Mink knikt instemmend. “We hadden het erover dat het te simpel is om alleen ambient begeleiding te maken”, vult hij aan. “Het moet echt in elkaar verweven zitten en elkaar aanvullen. Je moet ruimte voor elkaar laten waar het logisch voelt. Ook de opbouw van de muziek is veranderd. Er zitten kleine pianostukjes in, maar ook elektronische, bombastische uitbarstingen die mensen niet van ons gaan verwachten.” Moze Naél glimlacht: “En dat vind ik leuk. Vanaf het begin dat we met elkaar werkten zei Mink ervoor in te zijn om ooit wat experimentelers te doen als ik die behoefte voelde.” Daarin lijkt de laatste stap nog niet gezet, stelt Mink: “Ik denk dat we daar nog veel verder in gaan groeien dan deze voorstelling. We zitten nog niet aan de grenzen van wat je samen kunt doen.”
Dat het duo de gebaande paden links laat liggen, heeft echter wel een keerzijde, legt Mink uit. “Mensen snappen niet zo goed waar ze het moeten plaatsen. Is het theater? Is het muziek?” Dat de voorstelling in een theater plaatsvindt, maakt nog niet dat het theater ís, stelt Moze Naél: “Het is niet dat we een rol spelen. Het is een live performance en daar heb ik heel bewust voor gekozen. Het is voor onszelf ook lastig om in vijf zinnen te zeggen wat we gaan doen. Ik kan het je vertellen maar dan weet je het nog niet.” Mink vult aan: “Als ik instrumentale muziek uitbreng weet ik heel goed waar ik terecht kan, het zijn doorgaans kleine niche-labels waarop ik aanspraak kan maken. Dit past niet bij wat zij doen, maar er bestaan geen labels op dit gebied. Dat geeft niet, maar het maakt het wat lastiger voor ons om de muziek die we samen maken te promoten. Ik denk dat het het op bepaalde punten moeilijk voor ons maakt dat we zo eigenwijs zijn. Maar in the long run is het goed voor ons om dicht bij onszelf te blijven.”
Dat er geen labels zijn voor acts als Moze Naél en Winterdagen, schept echter ook weer kansen. Afgelopen jaar richtte Moze Naél het platform Motel Poëzie op: “Ik wil die crossovers samenbrengen. Spoken word op een soundscape of op een gitaartje is leuk, maar ik denk dat we het nog veel verder kunnen brengen. Daarnaast wil ik dat mensen spoken word-artiesten ook gewoon als artiest op zich kunnen zien. Zonder dat je workshops gaat doen, het theater in gaat of commercieel gaat schrijven.” Mink valt hem bij: “Zoals een muzikant of een beeldend kunstenaar ook gewoon artiest kan zijn, voelt het voor jou of spoken word nog altijd op iets toegepast moet worden.” Moze Naél knikt: “Precies!” Mink neemt een slok van zijn koffie. “Hopelijk is deze show een aanzetje voor andere mensen om ook eigenwijs te zijn en te doen wat ze zelf willen.”
Meer info over Zielsrust en de kaartverkoop is te vinden op de site van Luxor. De voorstelling is eenmalig te zien op 8 juli om 20:30.
