“In den beginne was het woord.” Spoken word-artiest Manu van Kersbergen nam deze zinsnede uit de bijbel vrij letterlijk als vertrekpunt voor het project De Herontdekking Van De Hemel. Een album, een theaterstuk, een concert, een voorstelling, taal, gevoel, emoties. Alles in woorden gevangen, om vervolgens opgebouwd en afgebroken te worden.
Manu herontdekte de hemel in de ogen van zijn kinderen. Heel zoet natuurlijk, maar afgezet tegen een stuiptrekkend decor van een oude wereld ook verwarrend. Over de instrumentaties die deze experimentele crossover herbergt, gemaakt door .multibeat, bevraagt hij gedachtemonsters als rassendenken, nationalisme en gendernormen. Toetsenist Boudewijn Pleij, bassist Thijs van Zutphen en drummer Aron Smit fabriceren het canvas. Daarop kan Van Kersbergen in alle rust schilderen met woorden.
De compositie is echter geen eindresultaat te noemen; het is een constant evoluerende interesse. In taal en hoe ermee om te gaan. De buigbaarheid, de rek, de verschillende emoties die je als jassen aan de kapstok hangt; Manu is er continu mee in de weer. Een zin als “Het woord schiep verwarring, onderscheid en abstractie / relevantie, aanbidding, verbeelding en discrepantie” zit zomaar gesandwiched tussen twee korte instrumentale breaks. Daardoor wordt de inhoud wellicht luchtiger verpakt dan dat de boodschap zou moeten zijn. Het woord heeft namelijk voor heel wat beweging gezorgd. En dat is nog maar de start; een minuscuul onderdeel van het eerste nummer op het album, getiteld De Constructie.
Manu’s zoektocht naar vernieuwing begon met zijn dochter’s wil om te weten wat de nieuwe dingen waren zie ze zag. Hij hielp haar met het vormgeven van haar realiteit door samen haar taalbewustzijn te ontwikkelen. Tegelijkertijd had hij zelf voornamelijk de behoefte om concepten te deconstrueren. En zo laveerde hij continu tussen construeren en afpellen, maar doet hij dat wel allebei terwijl hij de rust probeert te bewaren. De kalmte in zijn stem werkt bedwelmend.
Dat constante pendelen tussen maken en breken laat hij dan ook horen op De Herontdekking Van De Hemel. Vooral de toetsen krijgen veel ruimte om te zijn tussen de taal, zijn eigen gereedschap. Zijn tools om duidelijk mee te maken waar hij de afgelopen jaren over heeft nagedacht. “Zoveel ironie dat elke waarheid een projectie is / zoveel ironie dat elke gedachte een intentie is / zoveel ironie dat tijdsbesef slechts immensie een / en realiteit ook maar een inventie is.”
Lichtjaren is slechts een van de vele staalkaarten die Manu trekken kan. Als spoken word-artiest, maar ook nog steeds als mc. Zodra de drumklappen hem weer begeleiden wordt de flow vuriger, waardoor ook meteen een deel van al zijn twijfel – aan taal maar ook aan het gewicht dat hij daaraan hangt – wegvalt. Hoe steviger de instrumentatie, hoe meer er zelfs ruimte lijkt voor pure zekerheid. “Maar niets is definitief, als het einde open / als er lijnen lopen / als er bijgeloof is / als tijd niet dood is / als tijd niet ademt / en het dat ook nooit gedaan heeft / als het dus ook nooit te laat is.”
De liefde voor het woord en zijn (warme herinneringen aan) familie staan centraal in de pendeldienst tussen de scheppingskracht en het destructieve karakter van taal. Was hij eerder vooral maatschappijkritisch, richt hij nu de spiegel op zichzelf. Terwijl hij erin kijkt, durft hij zichzelf aan te kijken en zichzelf te bevragen. Maar geen moment maakt hij zichzelf belangrijker dan het woord. Het instrument dat zowel voor verbinding als verdeeldheid zorgt, staat boven alles. Met vlak daaronder de prachtige composities die die woorden zowat laten dansen.
Stream het album hieronder en check de bomvolle theateragenda van Manu, zodat je het ook live ervaart.
