Het is iets meer dan drie jaar geleden dat Evidence zijn vorige soloalbum uitbracht. Weather or Not verscheen enkele maanden voordat hij de moeder van zijn zoon aan kanker verloor. Nu keert hij terug als alleenstaande vader met Unlearning Vol. 1, een album waarop hij zijn leven weer in elkaar probeert te puzzelen terwijl zichzelf opnieuw uitvindt als artiest. “My son gave me more living. Dat is waarschijnlijk de realste shit die ik ooit gezegd heb.”
“Dit is mijn schone lei”, zegt Michael Perretta, beter bekend als rapper en producer Evidence, over zijn nieuwe album. Op Unlearning Vol. 1 vermijdt hij doelbewust alle weer-gerelateerde punchlines, woordgrappen en thema’s waar de rapper die vaak ‘The Weatherman’ genoemd wordt in zijn voorgaande soloalbums dankbaar gebruik van maakte. “Daarmee breken is gewoon onderdeel van het ontleren.”
Rond de eeuwwisseling brak Evidence door als één derde van de groep Dilated Peoples. Ze maakten gedreven, stevige boombap van de westkust die bij vrijwel iedereen in goede aarde viel. Daarvoor werd even makkelijk samengewerkt met kopstukken uit de underground scene in LA als met Kanye West en John Legend. Er volgde een succesvolle solocarrière, een duo album met Alchemist als Step Brothers, en in 2019 leverde hij alle beats voor Brother Ali’s Secrets & Escapes. Evidence mag zich met recht een veteraan noemen, maar besluit veel van die ervaring moedwillig opzij te schuiven. En het ‘Vol. 1’ in de titel van zijn nieuwe album suggereert bovendien dat dit een lopend proces is.
“Ik zie vaak dat wanneer mensen bekender worden en lange carrières krijgen, dat de neiging is om er meer aan toe te voegen. Ik voel compleet het tegenovergestelde.”
“Het stelt me in staat om van Vol. 2 te maken wat ik maar wil dat het is. Dit is geen nieuw hoofdstuk. Ik schrijf een heel nieuw boek, in een nieuw genre. Het is inspirerend om iets te proberen waarvan goede resultaten niet gegarandeerd zijn. En dit is wanneer we ons beste werk maken; als we niet in een comfort zone zitten.” In dit geval betekende dat terug naar de basis gaan, in plaats van daar nieuwe dingen bovenop bouwen. “Ik zie vaak dat wanneer mensen bekender worden en lange carrières krijgen, dat de neiging is om er meer aan toe te voegen. Om steeds groter en grandiozer te gaan. Voor mij was het—ik voel compleet het tegenovergestelde. Ik wilde een demo maken alsof die me naar een nieuwe carrière zou leiden. Rauw, gestript van alle franje.”
‘Rauw’ zou je ook als omschrijving kunnen gebruiken voor de emotionele wonden die hij te verwerken had tijdens het maken van de plaat. Zijn voorlaatste album Weather or Not werd uitgebracht in januari van 2018 en eindigde met By My Side Too. In die track vertelde hij hoe zijn geliefde Wendy Guerra uitvond dat ze aan borstkanker leed, terwijl ze hun zoontje Enzo borstvoeding probeerde te geven. “He saved her life, man. He really did”, hoorde je hem zeggen. Drie maanden later werd dat happy end de jonge familie toch ontzegd, toen ze alsnog kwam te overlijden aan de gevolgen van haar ziekte.
Het is het soort hartverscheurende onrecht dat een keerpunt in ieders leven zou vormen, dus natuurlijk bloedt het door in zijn werk. “Ik kies ervoor om te delen waaraan ik gewerkt heb terwijl ik dit doormaakte, in plaats van het gewoon als therapie te gebruiken en dan weer terug te komen wanneer ik me weer een superman voel. Dit voelt eerlijker. Maar ik voel wel, voor mezelf en via de mensen die ik vertrouw, dat er licht aan het einde van de tunnel is.”
“Je wilt geen sympathie verkopen. Je wilt niet naar buiten komen met de boodschap ‘heb medelijden met mij.’ Dat is niks.”
Om dat te benadrukken zijn er ook een paar tracks opgenomen die ‘met de borst vooruit’ gerapt zijn, zoals hij dat noemt. “Je wilt geen sympathie verkopen. Je wilt niet naar buiten komen met de boodschap ‘heb medelijden met mij.’ Dat is niks. Als er niet ook optimisme in zat, wat heldere momenten en lol ertussendoor, zou het niet werken.” En gewoon doen wat werkt, in plaats van wat een van tevoren bepaald plan voorschrijft, was een drijvende kracht achter de plaat. “Gewoon die demo-vocalen houden, en ze niet opnieuw opnemen in een grote studio; veel dingen doen die horen bij het ontleren, die juist niet zijn zoals je geleerd hebt dat het hoort.”
Die attitude maakt het geheel een zeer open en persoonlijk album. Een opname van alle ups en downs waar een rapper die zijn draai probeert te vinden als alleenstaande vader in Venice Beach doorheen gaat. “I’m orbiting, my son gave me more living / Needed time to get it right ‘cause I was tour-ridden / Play the backseat, just to get more driven / Cut a rug and cut more ribbons”, spit hij in de voor hem gebruikelijk trage flow, maar dan op een meer ingetogen toon. “Als Kool G Rap zoiets in een agressieve toon zou zeggen, zou dat te gek zijn. Maar omdat ik vanuit een heel andere invalshoek kom, zit er een bepaalde balans in, die misschien wel uniek is”, denkt hij. “Je bent fucked up, zit echt in een slechte hoek. Je voelt je niet fit, maar je hebt iets anders om je druk om te maken. Het gaat niet om mij, het gaat om hem. Hij helpt mij om door te blijven bikkelen, want alles draait om hem. Dus ja, my son gave me more living. Dat is waarschijnlijk de realste shit die ik ooit gezegd heb. En ik denk dat elke ouder daarmee relateren kan.”
“Je bent fucked up, zit echt in een slechte hoek. Je voelt je niet fit, maar je hebt iets anders om je druk om te maken. Het gaat niet om mij, het gaat om hem.”
Afgaande op de track Start The Day With A Beat, begint Evidence de dag graag met schaven aan een track, voordat de inspiratie vervliegt. Hoe de rest van zijn dag eruit ziet, wordt bepaald door de aanwezigheid van zijn zoon. “Als hij bij me is, ga ik naar het park of het strand met hem. Ik heb hier en daar wat minuten vrij als hij met iets bezig is, maar mijn volle aandacht is voor hem. Op andere dagen breng ik hem naar zijn oma, de moeder van zijn moeder. Hij gaat daarnaartoe zodat hij ook tijd kan hebben met zijn neven, nichten en tantes, zodat die kant van zijn familie ook vervuld is. Op die vrije dagen? Dan word ik gek. Dan zit ik in de studio van Alchemist, en ga helemaal los in de studio alsof ik vijftien jaar oud ben.”
Het idee dat hij een hoop van wat hij in sessies als artiest deed moest ontleren, kreeg vat op hem toen hij een interview van Jeff ‘Chairman’ Mao met de hooggewaardeerde multi-instrumentalist en producer James Mtume keek. Het bleek een sleutelmoment waarvan hij meerdere fragmenten op de plaat samplen zou. Aan het einde van Pardon Me horen we Mtume (die ook achter Juicy Fruit zat, het nummer dat gesampled werd om Biggie’s iconische Juicy op te kunnen bouwen) praten over de drie stappen naar kunstenaarschap: “Je begint met imiteren, dat is je eerste stap. Ergens in het verloop daarvan ontwikkel je -wat ik noem- een doorgang naar emuleren. Wat ik daarmee bedoel? Dat je nog steeds die andere persoon hebt, die belangrijkste invloed, maar dat je jezelf begint te vinden. En als je geluk hebt ga je door naar de derde stap, innoveren. Dat is wanneer je vaststelt wie je bent.”
“Innoveren betekent niet dat je met een of ander gek rijmschema komt, het betekent dat je je eigen grenzen verkent en verlegt.”
Voor Evidence was heel de twee uur durende conversatie ontzagwekkend. Maar Mtume’s theorie over de drie stappen was ronduit een openbaring. “Ik besefte me dat ik vast zat in stap nummer twee”, zegt hij. “Dat tweede stadium betekent niet dat je kopieert, maar dat je je nog steeds druk maakt om wat de mensen die je imiteerde ervan vinden. Als ik schreef, zat ik vaak te denken ‘Zou Rakaa dit tof vinden? Zou Babu dit draaien?’ [zijn twee kompanen in Dilated Peoples, de groep waarmee hij bekend werd—HIJS] Het is overwegen. Je bent voorbij imiteren, maar je denkt nog steeds ‘Ik moet iets maken dat hiervoor werkt’ of ‘Hierbij gaat iedereen zijn handen omhoog gooien in de club’. Met deze plaat deed ik gewoon alsof ik nog nooit een show gedaan heb. Het is mijn demo tape, mijn herintroductie.”
Door het ontleren van al die eerdere overwegingen, gelooft Evidence dat hij eindelijk de weg naar innovatie geopend heeft. “Innoveren betekent niet dat je met een of ander gek rijmschema komt, het betekent dat je je eigen grenzen verkent en verlegt. Je innovatie is gericht op jezelf. Voor mij persoonlijk was het strippen van beats in plaats van ze verder uitbouwen een innovatie. Of dat ik niet zoveel high end in het geluid wil, en het juist wat bedompt laat klinken. Dat zijn keuzes. Innovatie kan hem ook in de details zitten, het hoeft niet eens het centrale ding te zijn. Bijvoorbeeld dat ik loslaat dat een nummer drie verses en twee refreinen moet hebben. Fuck, dat is leuk voor optredens maar die derde verse deed ik toch al nooit live. Er zit bijvoorbeeld maar één Alchemist beat op deze plaat. Dat is gigantisch voor mij; normaal heb ik er minimaal vier. En dat betekent echt niet dat onze vriendschap niet meer zo sterk is als die was. Het was gewoon een keuze; deze keer, doe ik alles zoals ik het wil, zodat het goed klinkt in mijn oren.”
Één van de uitschieters op het album is Won’t Give Up The Danger, een nummer dat een emotionele zwaargewicht is. “Sleep don’t come easy to me”, rapt Evidence in de eerste bar, “got bags that are easy to see.” Iets meer dan een minuut en een prachtig refrein door Murkage Dave later, switcht de beat en komt er een tweede verse in. Die eindigt met de woorden “It’s probably natural to push away the ones that’s closest / Just let ya know, we got your back and hope you know this”.
“Die eerste verse gaat over mijn pijn, maar in die tweede zit kracht”, legt hij uit. “Het is wat mensen mij vertelden, toen ze wisten dat ik de kleine alleen op zou moeten gaan voeden. ‘Als je tijd nodig hebt, geld, laat het weten. Je doet altijd alsof je teveel van mensen vraagt, maar je vraagt helemaal niks.’ Alles wat mensen mij toen zeiden stopte ik in die verse. Het is de eerste keer dat ik zo schreef, over hoe anderen mij iets vertellen. Het was interessant het vanuit hun perspectief te schrijven. En ik wilde laten zien dat het goed zou komen.”
“Wat de fuck? Dit is gestoord, ze zitten in een heel andere toonsoort! Dat is zo maf, dat dit werkt!”
De twee thema’s worden krachtig onderstreept door verschillende bewerkingen van dezelfde beat erachter. “Mr. Green stuurde mij die beat. Hij is een hele dope, goede vriend van me”, merkt de rapper op. De manier waarop de beat van zijn maat switcht is niet alleen een schoolvoorbeeld van hoe inhoud en vorm elkaar versterken kunnen, het illustreert ook hoe waardevol het ontleren van een muziektechnische wetmatigheid kan zijn. “Het is allemaal originele muziek, er zit geen sample in die beat. Dus hij stuurde mij vier verschillende varianten van hoe je die beat kon inzetten. Ik zei niks, maar nam ze allemaal, zette het in Pro Tools, en maakte een blend. Ik heb het als het ware gearrangeerd zonder dat hij het wist. Toen hij terugkwam en ernaar luisterde, zei hij ‘Wat de fuck? Dit is gestoord, ze zitten in een heel andere toonsoort! Dat is zo maf, dat dit werkt!’”
Veel van zulke opgedane kennis en zijn hele on-mic persona grotendeels achterlaten om een heel nieuwe route te kunnen bewandelen, is een motiverende oefening gebleken voor de man uit Venice Beach. “Het is opwindend geweest, zenuwslopend, en alles dat ertussen zit”, aldus de voormalig Weatherman. “Ik voel me weer geïnspireerd en geniet van wat ik doe. Ik heb veel goede mensen om me heen, ik omgeef me met de besten, dus dat houdt me op mijn tenen. En ik check mezelf constant, probeer altijd harder te werken. Simpelweg om te proberen iets van kwaliteit te creëren.” Hij spreekt kalm, lacht even, en neemt een korte pauze. “Je wordt ouder, en als er morgen iets met me gebeurt, is dit waar ik mijn leven aan gegeven heb. Dus het is een belangrijk iets.”
Stream de nieuwe Evidence hieronder:
