De vrijdag staat tegenwoordig steevast bol van de hiphopreleases; iedere week dropt een ontelbaar aantal artiesten een album, een EP of een mixtape, en dan hebben we het nog niet eens over de losse singles en videoclips gehad. Het wordt steeds moeilijker om álles te beluisteren, waardoor sommige platen niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Water Voor De Oogst, het langverwachte debuutalbum van de Dordrechtse formatie Brandwerk is er zo één. In hun studio worden we ontvangen door drie van de vijf leden; rappers Kay Slice en Ella… en producer Pro Miel, maar aan het eind van het interview is de groep compleet. “Wij halen geen Ronnie Flex-cijfers, maar daar zijn we dan ook helemaal niet mee bezig.”

“Als er straks één nummer lekker gaat, komt er automatisch meer aandacht voor de rest van de plaat.”

“Ik heb er niet echt een verwachtingspatroon aan gekoppeld, het moest er nu gewoon een keer uit, want de aanloop heeft best wel lang geduurd. Volgens mij hebben we in een eerder interview al gezegd dat we ‘m zouden gaan droppen en toen is het niet gebeurd.” Kay doelt op het interview met HIJS uit 2016, waarin ze al aangaven dat het ‘de juiste tijd was voor hun album’. Toch liep het anders; ze tekenden bij Neerlands Dope en het album liet nog eens anderhalf jaar op zich wachten. De ontvangst is goed, volgens Ella…: “Ik denk dat hij goed is gevallen bij de mensen die ons al kenden, maar minder effect heeft gehad op de massa. Then again, dat is niet waar wij ons op richten. Ik hoop gewoon dat het album blijft leven door alle dingen die we nog gaan releasen rondom de plaat, videoclips et cetera. Dan hebben de mensen de tijd om nog eens terug te grijpen naar het daadwerkelijke album.”

De groep gaat daarmee dwars tegen de stroom in; waar veel artiesten anno 2018 kiezen voor steeds sneller opvolgende releasedata en maar met nieuwe muziek blijven strooien, hoopt Brandwerk het tegendeel te kunnen bewijzen. Ella…: “Één nummer kan zóveel betekenen voor het album, maar van tevoren weet je nooit welk nummer dat zou kunnen zijn. Natuurlijk overleggen we wel en bepalen we samen wat de nieuwe single wordt, maar je weet nooit of het zal opblazen. Wat we wel weten, is dat als er één nummer lekker gaat, er automatisch meer aandacht komt voor de rest van de tracks.”

“Het album is eigenlijk nog maar één laag. Als je de live-show ziet, krijg je de diepere laag erbij.”

De keuze voor een bepaalde track komt niet uit de lucht vallen. Ze hebben zelfs tijdens de releaseparty in WORM gelet op de reacties van het publiek en dat blijkt een prima graadmeter. “Open Gesloten had wel een tof effect op de crowd, die gaat sowieso nog een clip krijgen. Dat is ook een persoonlijke track, dat gebeurt wat minder in deze tijd. Ik denk dat we onszelf daarmee wel kunnen onderscheiden. In een tijd waarin alles moet bangen -en dat kunnen we ook, begrijp me niet verkeerd-, juist de focus leggen op de tekst en de persoon achter de muziek. Ik geloof daarin.” De tot dan toe stille Miel haakt nuancerend in: “Er spelen natuurlijk ook veel externe factoren mee. De curatoren van de blogs, de managers van de playlists… uiteindelijk spelen zulke mensen nu een grote rol. Als zij zo’n track bijvoorbeeld te abstract of te moeilijk vinden, dan kom je er nooit tussen.”

“Ik denk dat het vooral belangrijk is dat mensen zien wat we live teweeg kunnen brengen. Dat is, in mijn ogen, nog steeds waar de kracht van Brandwerk ligt”, vertelt Kay kalm. “Het album is eigenlijk nog maar één laag. Als je de live-show ziet, krijg je de diepere laag erbij en voel je die vibraties, die vibe en de energie. Dat is voor mij het hele plaatje. Zo’n track als Open Gesloten is redelijk rustig, maar we hebben ook explosieve tracks op het album staan. Zo proberen we een rollercoaster te creëeren, niet alleen album-wise, maar ook live. Dáár blinken we uit.”

De rollercoaster die de jongens beschrijven is hoorbaar op Water Voor De Oogst, een album dat de diversiteit van de afzonderlijke leden perfect weerspiegelt; de poëtische rijmelarij van Ella…, de op wordplay geënte stijl van Kay Slice en de explosiviteit van Diggy Rast lijken in eerste instantie haaks op elkaar te staan, maar de atmosferische en vaak grimmige productie van Pro Miel en Stam de Bouvrie vormt een weefgetouw waarop de drie vocalisten mooi samenkomen. “We hebben de afgelopen tijd al veel zaadjes geplant, nu willen we oogsten. Dit is het meest complete product dat we ooit hebben gedropt. Het contrast is daarbij heel belangrijk; water en vuur. We hebben hele tekstuele tracks, maar er staat ook gewoon domme shit op. Diggy is gewoon die guy die het liefst die ignorant shit doet… we zijn allemaal heel dicht bij onszelf gebleven, en daar is dit het resultaat van”, legt Kay uit. “Dat is ook wat Brandwerk Brandwerk maakt”, zegt Ella… “Je hebt niet drie traprappers, bijvoorbeeld. Die diversiteit willen we ook écht naar voren brengen.”

Het artwork is één van de elementen die de diversiteit en veelzijdigheid van de groep onderstreept. “Daarvoor moest ik in het concept van water/vuur denken”, vertelt Pro Miel erover. “Ik probeerde van alles, en dat logo met de druppel en de vlam had ik al heel snel. Het paste perfect in elkaar en het leek ook meteen samen te horen.” Voor de achtergrond van de cover ging hij nog een stapje verder en maakte hij een schilderij. “Mijn collega had tijdens Pow Wow in Hawaii foto’s gemaakt van de lavastromen en die zei dat dat een goed idee was om te gebruiken. Eenmaal in Nederland analyseer je dat en ga je dat painten. Het doek heeft uiteindelijk ook nog dáár in het museum gehangen (in Hawaii, red.), dus het is ook een full circle.”

Er was een tijd dat Brandwerk dacht dat Water Voor De Oogst af was. Met nadruk op dácht, want de groep besloot anders en ze organiseerden een schrijfkamp in een gehucht ergens in Noord-Holland. “Er zijn uiteindelijk maar twee tracks overgebleven van de eerste versie, de rest is allemaal nieuw. Pak Ehm Beet en Laat Maar Gaan zijn de enige twee oudere tracks” zegt Kay. “Ja, in Pak Ehm Beet rap ik nog dat ik bijna dertig ben”, lacht de inmiddels 34-jarige Ella…
In Schoorldam werd bijna de helft van de huidige selectie tracks gemaakt en werd de structuur van het album stukje bij beetje duidelijker. “En uiteindelijk was het gewoon feature hunting. We wilden wel een paar featurings erop, maar we wisten niet wie allemaal. Dat was nog wel even strugglen”, geeft Miel toe. “Niet bij iedereen, though”, haakt Kay in. “Spacekees lag al snel vast. In de tijd dat we tourden met Great Minds was hij als het cement tussen de stenen, hij was met iedereen cool, dus ook met ons. Hij móest gewoon op Ollo In De Hand, hij leeft ook gewoon zo, haha.” Dichter kwam langs op het schrijfkamp. “We go way back, hij komt uit de regio dus we komen elkaar regelmatig tegen. Hij was ook al onze support-act bij onze eerste releaseparty, dus hij moest erop. En bij Naaistoffen had ik echt het grime-gevoel te pakken, dus we zouden het keihard vinden als er daadwerkelijk een Britse guy op die beat te horen zou zijn. Uiteindelijk is dat Bad Boulevard geworden. Shout out naar Thomas van Neerlands Dope daarvoor!”

“Op schrijfkamp gaan was wel dé manier om de focussen op Brandwerk.”

Nu het album er eindelijk ligt, is het ook een goede tijd om terug te kijken naar het lange proces er naartoe. En ook daarin speelt de onderlinge diversiteit een grote rol, sterker nog; het is misschien wel dé reden waarom het album er nu pas ligt. Ella…: “Ik hou me bezig met de organisatie van Woorden Worden Zinnen. Ik ben ZZP’er, ik geef workshops op scholen, in bibliotheken, zo’n beetje overal. Ik beweeg me tussen de werelden van hiphop, poetry en educatie. Dat kan zijn in opdracht van Poetry Circle Nowhere, dat kan zijn voor Poetry International, maar ook voor Woorden Worden Zinnen. Ik ben een ondernemer, ik hou van snel schakelen en veel dingen doen. Ik moet er tenslotte van eten.”

Ook zijn compagnons houden zich bezig met allerlei andere dingen; Diggy Rast was als host te vinden op vele feesten en speelde als back-up mc van Braz op onder meer WOO HAH! en Appelsap, Miel maakt zoals gezegd kunst en ook Kay begeeft zich steeds meer op het educatieve vlak en geeft ook workshops. Met zo’n breed scala aan activiteiten en interesses lijkt het lastig om altijd de neuzen dezelfde kant op te hebben wat Brandwerk betreft. “Dat is het ook”, beamen ze alle drie tegelijk, waarna Kay het antwoord uitdiept: “Het is zoeken naar een manier om bij elkaar te komen en productief te zijn. Ik had het er nét nog met Miel over; dat schrijfkamp was wel dé manier om gefocust te zijn op Brandwerk.” De producer gooide het dan ook al vaak in de groep tijdens meetings. “Ten eerste omdat het me leuk leek, dat was het voornaamste. Uiteindelijk sloten we aan bij Neerlands Dope, wat wel zorgde voor een druk die we tot toen nog niet kenden. Je moet wel gewoon leveren, natuurlijk. Toen hebben we de knoop doorgehakt en kwamen we terecht bij een air-bnb in Schoorldam.”

Het bleek te zorgen voor een opleving in de groep, ook al was één van de vocalisten er niet bij. Ella had iets wat al langere tijd in de planning stond, maar de overige vier leden werden productief als een malle. Ella sprong soms later op de tracks die daar ontstaan zijn en daardoor staat hij ook wat minder op de plaat. “Het was vooral heel stil om ons heen, lekker dicht bij de duinen”, vertelt de net aangeschoven producer Stam Des Bouvrie. “Je krijgt geen invloeden van buitenaf. Creativiteit kun je niet afdwingen en is niet tijdgebonden. Als ik hier nu de studio induik tot ‘s nachts, weet ik gewoon dat ik morgenochtend weer moet werken, dus het niet te laat kan maken en dat blokt je creatieve mindstate. Op het schrijfkamp namen we gewoon de tijd om aan dingen te werken met alleen maar creatievelingen. Je steekt elkaar dan ook aan. Ik heb daar wel 25 opzetjes, schetsen en hele tracks gemaakt.”

Inmiddels is ook Diggy Rast aangeschoven en is Brandwerk compleet. Waar hij vroeger nog weleens de hypeman van de groep genoemd werd, treedt hij op Water Voor De Oogst meer dan ooit naar voren als rapper. Wijzend naar de andere twee mc’s van de groep: “Ze zaten me te pushen, dat ik meer moest schrijven. Dus op het schrijfkamp heb ik meer beats dan ooit aangepakt. We hebben daar onze eigen bubbel gecreëerd. Iedereen zat in zijn zone, we gingen gewoon bij elkaar checken wat we aan het maken waren, en dan denk je ‘Oh, hier kan ik wel acht bars op gooien, en laat me ook even op deze tune springen.’ It just happened, man.”

“Het leven is niet alleen maar mooi, weet je wel?”

Uiteindelijk ligt er nu een album dat, zeker qua productie, een donkere en grimmige sfeer heeft. “Ik houd gewoon niet van lichte dingen”, zegt Pro Miel daarover. “Ik luister daar zelf niet graag naar, buiten James Brown en Michael Jackson om. Ik kan niet zeggen dat ik vrolijke muziek leuk vind. Het is vaak dramatisch, melo-dramatisch of melancholisch. Het leven is niet alleen maar mooi, weet je wel?”, zegt hij, gevolgd door een collectieve lach.

2018 is nog lang, en Brandwerk is dan ook niet van plan om stil te blijven. “Er liggen al video’s klaar en we gaan natuurlijk weer veel spelen. De houdbaarheidsdatum blijven verleggen. We willen echt een vergrootglas leggen op een aantal tracks”, vertelt Ella…, om het besluit aan Pro Miel te laten: “We zijn niet zo commercieel ingesteld dat we op Ronnie Flex-cijfers mikken. We maken gewoon wat we tof vinden, en als andere mensen dat ook tof vinden, is dat mooi meegenomen. Water Voor De Oogst is kwalitatief het beste product dat we ooit hebben geleverd, dus je hoort ons niet klagen.”

Klik op play en beluister het album zelf: