De titel van Rookie Of The Year én best album? Het is in de staart van het jaar vaak bakkeleien geblazen in hiphopkringen, zo ook op ons kantoor in Rotterdam. Maar goed, dit jaar is dat compleet anders. Het is namelijk meer dan duidelijk. De twee titels gaan dit jaar wat ons betreft naar de MVP van de rapgame anno 2024: Doechii. We bespreken haar jaar aan de hand van haar muziek, interviews en performances.
Op ongeveer eenderde van haar Tiny Desk-optreden op YouTube, tijdens het ruige Catfish, gromt Doechii. En nog eens. Én weer. Terwijl de kleine MC dat doet, wemelt het van opwinding in het notoir en opzettelijk kleine publiek achter de camera’s. Doechii lijkt zichtbaar opgelucht door het feit dat ze haar optreden kan afmaken, maar ondertussen zetten haar pupillen verder uit bij iedere snauw die ze uitdeelt. Dit is een toegewijde vrouw. “Ik heb honger”, vertelde ze Apple Music-presentator Zane Lowe in december over haar topjaar 2024. “Ik wil de beste zijn.” Ondertussen is ze flink op weg om dat ook daadwerkelijk te bereiken.
Doechii, een 26-jarige muzikant, storyteller en zangeres uit Tampa, Florida zette al jaren stappen in de richting van de definitieve wereldwijde doorbraak. Haar eerste projecten, Coven Music Session Vol. 1 uit 2019 en Oh The Places You’ll Go van een jaar later, weerspiegelen een seksueel exploratieve maar bovenal getalenteerde rapper en zangeres, op zoek naar haar route als underdog. Ze had misschien niet de grootste schijnwerpers om het pad te verlichten, maar werd gemotiveerd door het licht van haar geloof.
Op God, een sleuteltrack van Oh The Places You’ll Go, spreekt ze hardop haar interpretatie uit van de grenzeloosheid van een hogere macht. “Als ik een product ben van de grootste artiest aller tijden, en dat is God… Hij heeft een onbeperkte voorraad creatieve energie. Dat betekent dat ik toegang heb tot een onbeperkte voorraad creatieve energie,” meent ze. “Ik heb een onbeperkte voorraad teksten, liedjes, visies, banen, geld en huizen. Dat heb ik – ik heb toegang tot een onbeperkte voorraad.” In 2024 werd Doechii de volledige belichaming van die manifestatie.
Haar plaat Alligator Bites Never Heal, die op 30 augustus 2024 verscheen via Top Dawg Entertainment, zet dat thema voort; het geloof in haar doel staat in de schijnwerpers. Het project, dat ze zelf slechts een mixtape noemt, bevat flarden van een gesprek met een matriarch-achtige figuur die Doechii terugroept naar haar al lang bestaande relatie met God. “God heeft een dag 24 uur gemaakt”, zegt de stem op Bloom, waarna Doechii het op de achtergrond beaamt. “Dat is niet veel tijd. Omdat je niet alles in één moment kunt doen. Er is het verleden, het heden en de toekomst.”
Doechii werd opgevoed door een jonge, alleenstaande moeder. In huis speelden artiesten als Erykah Badu, Lauryn Hill, Lil Wayne en Florida-legendes als Trina, 2 Live Crew en Trick Daddy een belangrijke rol in haar vroege jaren. Uiteindelijk veranderde haar muzikale opvoeding in een christelijke leer. “Ik denk dat mijn moeder haar leven wilde omgooien en ervoor wilde zorgen dat haar kinderen een goede moraal zouden hebben,” zei Doechii daarover tegen The Face. “Ze begon zes dagen per week in de kerk door te brengen, trad op als danseres in een christelijke fanfare en zong gospelmuziek. “Al mijn artistieke waarden kwamen voort uit de kerk.”
Hoezeer de tape ook wordt gedragen door haar interpretatie van het geloof, is Doechii’s opmerkelijke balans tussen zwoele oneerbiedigheid en scherpe intensiteit de grootste ster. Traditionele hiphopbeats verscheurt ze met scherpe lyricism, maar ze kan zich ook terugtrekken in de krochten van haar eigen kwetsbaarheid. Op Boom Bap sprint ze richting een klasse apart van haar tijdgenoten. Op een ruime, onbevangen productie verklart ze recht in het gezicht van iedereen die haar in een hokje probeert te stoppen: “I’m everything!”
De hoogtepinten van Alligator Bites Never Heal, Nissan Altima en Denial Is A River, tonen Doechii op haar meest vastberaden. De eerste is een showcase van haar goed getrainde tongval en de tweede is net zo verhalend als een hilarisch rampzalige romcom. Doechii heeft wat te zeggen en ze is bereid om het hele scaa aan ervaringen en artistieke praktijken te doorlopen om haar stem te laten horen. Het resultaat van die toewijding aan grootsheid in mixtapevorm, zijn haar drie Grammy-nominaties. Ze maakt kans op gouden grammofoonplaatspelers in de categorieën Best New Artist, Best Rap Album en Best Rap Performance.
Ze vierde de tape door vlak erna te beginnen aan haar eigen uitverkochte tour, die na onder meer Bitterzoet in Amsterdam af werd gesloten op het hoofdpodium van Tyler The Creator’s festival Camp Flog Gnaw in Los Angeles. Doechii was zich ervan bewust dat de zee van bezoekers er waarschijnlijk stond voor de organisator annex hoofdact, maar ze spande zich enorm in om de menigte voor zich te winnen. Vanaf het moment dat ze opkwam eistten zij en surprise guest SZA – die haar on stage “the future” noemde – alle aandacht op. Toen ze later die avond opnieuw naast Tyler, The Creator verscheen voor CHROMAKOPIA-track Balloon, begon het publiek haar naam te scanderen. Honderd procent dat Doechii daar met méér fans vertrok dan dat ze gekomen was.
Gedreven door het verlangen om haar afkomst te verheffen, benadrukt ze zowel in haar muziek als in haar performances met volle toewijding haar zwartheid. Bij de eerder genoemde Tiny Desk-sessie van NPR trad ze op met een volledig zwarte en vrouwelijke band, waarbij iedere muzikante cornrows en kralen droeg – zeer belangrijke elementen in de zwarte cultuur die Doechii dit jaar zelf ook omarmde. “Ik wilde er zeker van zijn dat ik zwarte vrouwelijkheid in mijn optreden zou benadrukken, omdat ik het gevoel heb dat we soms ondervertegenwoordigd zijn”, zei ze in het Apple Music-interview. “Ik wil dat ze de sterren zijn, dat ze vooraan staan en hun moment hebben.” Met haar hypewoman en DJ Miss Milan aan haar zijde bewoog ze zich moeiteloos door acht nummers, haar doelgerichte energie stijgend en dalend om het publiek betrokken maar ook voortdurend op hun tenen te houden.
Slechts één dag voordat de performance online zou worden gezet, verscheen ook een optreden van Doechii bij The Late Show With Steven Colbert. Ze koos ervoor om zwarte vrouwen in het middelpunt te plaatsen; dit keer zichzelf en twee achtergronddanseressen. De drie waren letterlijk met elkaar verbonden door de lengte van hun vlechten – een kunststukje uitgevoerd door haarkunstenaar Malcolm Marquez. Geïnspireerd door Solange Knowles, fotograaf Carlote Guerrero en wijlen MF DOOM, choreografeerde en perfectioneerde Doechii de performance helemaal zelf. “Ik geef je mijn kijk op de toekomst van hiphop”, vatte ze zelf samen op X. “Dit is blackness. Dit is geschiedenis.”
Met veel succes komen onvermijdelijke tegenstanders. Haar dominantie van het jaar heeft sommigen op internet bewogen om te enteren nadat ze de woorden Doechii en industry plant in dezelfde zin te gebruiken. Ook werd haar artistieke output Harriet Tubman-muziek genoemd. Helaas is dit soort beschrijvingen van complexere muziek niet nieuw. Eerder dit jaar rapte Drake dat Doechii’s inspiratiebron Kendrick Lamar “altijd al rapte alsof hij de slaven wilde bevrijden.” Zulke beoordelingen over muziek die zich concentreert op zwarte ervaring – trots, strijd, bevrijding, black excellence – wijst op de versplintering van hiphop. Het drijft steeds verder af van zijn doelbewuste basis.
In een X-post van 11 december ging Doechii in op deze poging om het fundament onder rap weg te slaan, terwijl ze tegelijkertijd de betekenis achter haar cultureel resonerende werken ontrafelde. “Onze muziek is altijd diep geweest. Het is altijd complex, soulvol en spiritueel. We gebruiken hiphop om te evolueren. Om te protesteren. Om te vieren. Kunst en muziek spelen een rol in waarom veel van ons tegenwoordig trots zijn om zwart te zijn. Onze cultuur zit in deze genres. Laat deze mensen je niet hersenspelen om je los te koppelen van de ziel van hiphop, door je ervan te overtuigen dat het niet cool is, of te diep. Voor ons is het altijd zo diep als dit geweest en dat moet zo blijven. We hebben het gemaakt. Als we de ziel verliezen, zijn we het genre kwijt.”
En ze ging verder. “Niemand anders dan wij zou onze kunstvorm opnieuw moeten definiëren. Iedereen die iets negatiefs zegt over hiphop dat je aan het denken zet of je iets laat voelen, zou onmiddellijk als een opp erkend moeten worden. Vraag jezelf af wat ze eraan hebben als we de ziel uit onze muziek zouden laten verwateren, alleen oppervlakkige onderwerpen bespreken en minder bewust worden. Alleen een specifieke groep mensen heeft er baat bij dat we niet introspectief zijn. Span je in.”
Doechii heeft een visie en doet er alles aan om die te verwezenlijken. Ze laat zich niet beperken en vertrouwt niet op één formule. Ze gedijt op oneindigheid die performancekunst haar biedt. Daarnaast transformeert en evolueert ze terwijl ze nog steeds vasthoudt aan de invloeden die haar gevormd hebben tot de creatieveling die ze nu is. En dat niet alleen, ze is uitzonderlijk gefocust op het terugbrengen van de connectiviteit tussen blackness en de meest betekenisvolle boodschappen in hiphop.
2024 behoorde toe aan één artiest en slechts één artiest. Rap’s MVP volgens HIJS: Doechii!