Postuum uitgebrachte albums, het is een heet hangijzer – zeker in de hiphopcultuur. Vaak zijn het bij elkaar geraapte flarden uit de kluis, een manier van platenmaatschappijen om geld te verdienen. Mits in de juiste context, kan ook een juweel van een plaat opduiken. En dat is – gelukkig – het geval bij de beslissing van de nabestaanden van Mac Miller, om diens verloren album Balloonerism een officiële release te gunnen. Dit is geen hectisch in elkaar geflanst zooitje, maar een plaat die hij zelf heeft uitgetekend.
Balloonerism is alleen daarom al een kado voor de Mac Miller-fans lang hebben gewacht op een officiële release. Nieuw is het werk allerminst. Het album werd door Mac bedacht en uitgewerkt in de tijd waarin ook Faces werd gemaakt, maar werd uiteindelijk aan de kant geschoven omdat hij zich op andere projecten wilde richten. Sindsdien heeft Balloonerism als een soort onuitgebrachte cultklassieker rondgezworven; het lekte al eens grotendeels op YouTube.
Wie aan Balloonerism begint, moet wel kennis hebben van de tijd waarin het gecreëerd werd. Het werd meer dan een decenniumm geleden gemaakt, en bevat daarmee veel van dezelfde kenmerken als werk van Miller dat toentertijd wél het levenslicht kreeg te zien. De introspectieve en soms angstaanjagend donkere teksten bijvoorbeeld. Al sinds het begin van de jaren ’10 deelde hij zijn worstelingen met depressie en drugsverslaving. In de open en eerlijke manier waarop hij op Balloonerism over zijn gebruik schrijft, hoor je zijn bewustzijn van de risico’s, wat dit een tot nadenken stemmende en hartverscheurende luisterervaring maakt.
Ook de jazzy, psychedelische productie uit de Watching Movies / Faces-era draagt daaraan bij. De beats op Balloonerism zijn soms weelderig en mooi, maar op andere momenten ook traag en griezelig bedwelmend. Met de hoeveelheid drugs-referenties die Mac maakt in de soms hoorbaar stonede voordracht, zorgen ze voor een meeslepend en intiem geheel. Stoffige drums, grimmige samples, fijne baslijnen; Mac heeft onder zijn alias Larry Fisherman de meeste producties zelf gemaakt, met hulp van onder meer Thundercat en Flying Lotus. Leadsingle 5 Dollar Pony Rides is een van de meest intieme tracks, maar biedt sonisch niet echt een visitekaartje voor Balloonerism als album; het is kleurrijker, maar weet toch de relaxte sfeer te behouden.
Sleuteltrack is het muzikaal levendige Funny Papers, een prachtsong waarin Mac op doffe drumklappen en fraaie, jazzy pianosamples hardop nadenkt over een aantal artikelen die hij in de krant heeft gelezen. Hij probeert het nieuws toe te passen op zijn eigen leven, wat deurenopent naar een heleboel interessante bevindingen over zichzelf en zijn mentale toestand. Het is eigenlijk een tweeluik met het daaropvolgende Excelsior, waarin een mineurige piano hem ruimte biedt om als tovenaar zijn innerlijke kind naar buiten te laten komen. Parallel daaraan loopt het verhaal over hoe zijn kinderlijke onschuld steeds meer ruimte moest maken voor volwassenheid.
De ‘featuring’ van Delusional Thomas, die Transformations helemaal overneemt met karakteristieke vocalen die van hoog naar laag vervormd worden en zijn compleet gestoorde beat vol omgekeerde toetsen, biedt een rauw portret van het gedrogeerde alias van Miller en is een weirde, trippy ervaring. Maar uiteindelijk blijkt het slechts de opmaat naar de twaalf minuten durende finale.
Tomorrow Will Never Know is het meest abstracte en psychedelische nummer van de hele plaat, zelfs de zang van Mac galmt alle kanten op. Hij gaat zwaar in op zijn depressie, met allerlei metaforen waar je als luisteraar letterlijk in verdrinkt. Na zijn coupletten krijgt de plaat een extreem uitgebreid outro waarin allerlei sombere en lichte geluiden elkaar voortstuwen. Het voelt alsof het leven langzaam uit Balloonerism wegebt, wat zorgt voor een fantastisch slotstuk.
De eerste helft van Balloonerism biedt wellicht nog vrolijke ritmes, maar naarmate het album vordert wordt het steeds hartverscheurender. De verwoenstende aard van zijn leven wordt tot in detail beschreven, met Funny Papers wellicht als de meest droevige Mac Miller-song die ooit is uitgebracht. Een zin als “There is no such thing as freedom /what can we do? / Cuz I can see the light at the end of the tunnel / And it feels like I’m dying / I’m dying / I’m dead” slaat harder in het gezicht nu Mac niet meer in leven is.
En zo bezorgt Balloonerism meermaals een brok in de keel. “Didn’t think anybody died on a Friday”, klinkt er in de sleuteltrack. De vaak beklemmende beats waarop Mac Miller worstelt met zijn demonen laten de luisteraar achter als een wrak. Balloonerism, schijnbaar eerder door het label bestempeld als “te conceptueel voor het grote publiek”, blijkt een onmisbare en prachtige schakel in zijn toch al indrukwekkende catalogus.
Stream:
