Nu hiphop al jaren het populairste genre van de Lage Landen is en het supersterren binnen de taalgrenzen heeft voortgebracht, achten we het tijd voor wat tegenwicht met een wekelijkse serie. Want een canon met Def Rhymz, Lange Frans & Baas B en Boef lijkt ons voor veel niet-nonchalante hiphopliefhebbers onverteerbaar. Populariteit is een pover canoniseringcriterium. Daarom deze lijst van honderd Nederlandstalige raptracks, waarbij de omvang van het succes -zo goed en kwaad als het gaat- buiten beschouwing is gelaten. Natuurlijk staan er gigantische hits in, maar dan simpelweg om de inherente kwaliteit die de maker van de lijst erin meent te herkennen. Tegelijkertijd staan er nummers in die nooit ook maar redelijke aandacht hebben gegenereerd. De Nederlandstalige scene is kennelijk omvangrijk genoeg geworden voor volstrekte miskenning.
Dat hiphop springlevend is in ons taalgebied, betekent bovendien dat we ook qua kwaliteit hoogtijdagen beleven. Voor sommigen is dit contra-intuïtief, maar 2017 was een topjaar. Dat er van degeneratie geen sprake is, wil echter niet zeggen dat het niveau drastisch gestegen is; in uitschieters lag dat vijftien jaar terug al erg hoog en de breedte van nu bevat hele Maasvlaktes aan bagger. Elk van de tracks in deze verzameling wordt vergezeld door toelichting, aangezien muzikale kwaliteit uiteindelijk altijd subjectief blijft. Maker Sjaak Oostenrijk hoopt zodoende in ieder geval een interessant overzicht te bieden voor de fervente liefhebber. En eventueel voor de benieuwde nieuwkomer. Vanaf nu plaatsen we iedere woensdag tien nummers en tellen zo in tien weken af van 100 naar 1. Vandaag check je de eerste tien tracks van De Hiphop 100!
100. Sepa – Ongezond
Normaliter vind ik Sepa een vrij beperkte rapper, vooral qua flow. Maar op dit in z’n geheel geslaagde nummer is daar niks van te horen. De herhaling die hij meermaals aanwendt, komt met name goed over. De bij wijlen trapachtige flow en de subtiele toevoeging van een pianomelodie rond 1:40 en 2:43 maken het vervolgens af. Sepa, die zijn artiestennaam precies uitspreekt zoals mijn binnensmonds pratende Amsterdamse oom ‘zeepaard’ zou zeggen, legt in dit nummer uit dat hij er een erg ongezonde levensstijl op nahoudt. Geen quinoa voor Sepa.
99. Spookrijders – Klokkenluiders
Dit is het oudste nummer in deze lijst en meteen het enige uit het vorige millennium. De beat is iconisch en bijzonder geslaagd, terwijl er weinig hiphopproducties simpeler in elkaar zullen steken. Wanneer je de belangrijkste samplebron, de soulsong Clouds in my Sunshine van Redbone erbij pakt, blijken de eerste dertien seconde onbewerkt het leeuwendeel van de beat te vormen. Het effect is er echter niet minder om en het is jaren-90-hiphop ten voeten uit. Toch mooi dat Nederland een authentieke, keiharde nineties-banger heeft voortgebracht. Omdat ik de verzen van de tweede MC, Stefan Kuil, ronduit matig vind, komt dit nummer nochtans niet verder dan de voorlaatste plaats.
98. MF – Pomp 40
Het eerste nummer uit 2017. MF is één van de vijf leden van De Rand, een rapformatie uit Halle, nabij Brussel. De Rand brengt verzorgde teksten over minimalistische beats. Dit niet zelden met haast anachronistisch aandoende versnellingen in hun flows. MF, naar mijn indruk de meest getalenteerde van de kliek, lijkt hier vooral nadruk op de teksten te leggen. Ergens is dat een gemiste kans, omdat deze –door hemzelf geproduceerde- lichtelijk psychedelische beat mooi gecomplementeerd had kunnen worden met een nog wat strakker rijmpatroon. Ik ben in ieder geval erg benieuwd waar hij, en met uitbreiding heel De Rand, in de toekomst mee komt. Want dit belooft wat!
97. B-Fresh, Berry & Zack INK – Juiste Plek
Berry: een soort Rick Karsdorp met een microfoon. Dat briest maar hyperactief op en neer aan de rand van het speelveld, waarna alleen de ordinaire tatoeages waarlijk beklijven, maar slecht kan ik ‘m onmogelijk noemen. Op deze hoopvol galmende productie word ik voor de verandering zelfs een keer enthousiast van ‘m. Dat ligt vooral aan die sterke, volle beat, die zelfs Zack INK boeiend laat klinken. INK komt met een krachtig gebracht vers dat me af doet vragen waarom hij in vredesnaam later de trapkant op gegaan is. B-Fresh, die samen met ene Masta een aantal gevoelige, integere mixtapenummers heeft gemaakt, geeft ook dit nummer een emotioneel laagje middels zijn vers en het puike refrein.
96. Ori – Verdriet
Het enige volledig Surinaamse nummer in deze Top 100. Het is een aangrijpend relaas over persoonlijke worstelingen en het verlies van dierbaren over een sfeervolle productie. Het eenvoudige doch effectieve refrein en de soulvolle sound van de Al Green-sample vullen de gepijnigde verzen van de uitstekend flowende Ori prachtig aan.
95. StropStrikkers – Bedek Je Nek
De doorbraaktrack van de begenadigde Utrechtse boombapformatie StropStrikkers. Dit nummer, met in de titel een niet te missen verwijzing naar de Wu-Tang Clan, is meteen hoogst representatief voor de kenmerkende stijl van deze groep: old school, rauw, duister, agressief, dikwijls sinister met een heerlijke synergie tussen rappers J.A.E. en Skafalau (later Helberg). In combinatie met de bij vlagen ijzingwekkende videoclip wist deze track op mij als tiener dan ook direct een grote indruk achter te laten.
94. Zwart Licht – Goede Vrijdag
Het tweede nummer uit 2017. Ondanks Akwasi’s succes als acteur en als tafelheer bij De Wereld Draait Door, was Zwart Licht in 2017 terug van weggeweest, om dit jaar door te pakken met hun nieuwe album. Getuige het ongegeneerde gedol van Akwasi op deze track, vinden ze rappen gewoon nog steeds heel leuk. Ondertussen lijkt producer Hayzee niets van zijn gretigheid verloren te zijn en heeft die andere Zwart Licht-MC, Leeroy, zich zelfs behoorlijk ontwikkeld. Goede Vrijdag was de eerste single van het jongste Zwart Licht-album, dat de naam Bliksem meekreeg.
93. Momi ft. Jordan & Crooks – Estafette
Op plaats 93 een bijzonder fijne samenwerking uit 2016. Crooks is één van m’n favoriete Nederlandstalige rappers geworden met z’n ontzettend oprechte, licht bespiegelende teksten en ontspannen flow. Dat had ik nooit gedacht na Freddy & Bundy, het album dat hij in 2013 samen met broer Hef uitbracht. Daarop was ‘ie flowtechnisch en vooral tekstueel nog tenenkrommend slecht. Crooks heeft in drie jaar tijd duidelijk flinke stappen weten te zetten. Zijn 101 Barz-zomersessie uit 2016 is zelfs ronduit formidabel. Schiedammer Momi betoont zich hier evengoed een verdienstelijk MC. Zeker wanneer je bedenkt dat hij voor z’n negende nog nooit Nederlands had gehoord –toen vluchtte hij met zijn ouders uit Soedan, is zijn vaardigheid als rapper bewonderenswaardig. Van Jordan, die jarenlang een duo vormde met Mafe, ben ik daarentegen minder onder de indruk. Toch vind ik dit drietal bij elkaar erg aangenaam klinken over deze rustgevende en doorhobbelende beat.
92. Disci x Lerrie – Harlow
Swag Sartre op de mic! Erg geestig nummer van het Nijmeegse duo Disci x Lerrie. Maar het is stukken meer dan dat. Inhoudelijk is dit één van de sterkste Nederlandstalige raptracks die ik ken. Naast de luchtigere versregels zit dit nummer namelijk vol met maatschappijkritiek, zelfspot en introspectie. Individualisering, de nihilistische ‘YOLO-cultuur’, hedonisme, de hipsterhypocrisie, dogmatisme, massificatie, cultureel absolutisme en de oppervlakkige gedragsconventies binnen de hiphop: Discipline moet er duidelijk niets van hebben. Dat deze kritiek lang niet altijd gespecificeerd is en geregeld zelfs blijkt dat ook Disci X Lerrie het zelf niet bloedserieus nemen, zet juist tot nadenken aan. De videoclip lijkt zelfs als geheel het intellectualisme van Disci te parodiëren. De combinatie van humor en inhoud laat Disci bijvoorbeeld voor zich werken door overmatig pretentieus ‘hiphop is gratuit’ uit te spreken of door veel te wollig te verkondigen dat het aanklagen van maatschappelijke gemeenplaatsen te snel wordt gelijkgesteld aan het dragen van sokken in Crocs. Dergelijke geëngageerde subtiliteit maakt dit ‘concious rap’ van de bovenste plank. Alleen de taal verraadt dat het niet uit Seattle komt. Muzikaal is het immers ook een knap staaltje: de ritmisch-melodieuze, jazzy instrumentatie van Lerrie en de afwisselend ontspannen en dan weer gewichtige, soms haast zingerige flow van Disci komen prima uit de verf.
91. Chivv – Andere Level
Van een origineel tekstueel hoogstandje naar één van de meest inhoudsarme nummers uit deze Top 100. Dit is een zeer getrouwe Nederlandstalige navolging van Amerikaanse trapmijlpalen, om niet ze zeggen dat die mijlpalen hier als Stonehenge in een cirkeltje staan en vereerd worden. Het gaat dan ook nauwelijks ergens over. Waarom staat dit alweer uit 2017 stammende nummer dan in De Hiphop 100? Omdat het muzikaal, in al z’n conventionaliteit, pleurisgeslaagd is. Deze track heeft een verzorgde beat met vele lagen waarin een eenvoudige klokkenspelmelodie en een evengoed minimalistische pianoriedel elkaar heerlijk complementeren. Chivv, de helft van het succesvolle duo SMBG, waar ik normaal gesproken weinig mee op heb, flowt bovendien overtuigend. De in Kraaiennest opgegroeide Ghanese Nederlander maakt heel het nummer lang gewag van precies zo’n hoeveelheid zelfvertrouwen en bravoure die een trapbanger als deze zo aanstekelijk kan maken.
Volgende week check je de nummers 90 t/m 81 van De Hiphop 100 op onze website en kom je weer een hele hoop verrassingen tegen.
