Het was een zwaar jaar, waarin de ene na de andere muzikale legende het leven liet. Nepnieuws dat haat zaaide was aan de orde van de dag. Polarisering nam toe. Maar tussen al dat drama bloeide hiphop als nooit tevoren. Streaming records werden gebroken, nieuwe movements werden geboren en hiphop groeide breder en breder. Of je nu snelle trap of harde boombap wilde horen, het afgelopen jaar had het allemaal. Nu restte aan Bowie en Jaap de zware taak om voor HIJS de zestien definitieve platen van 2016 te kiezen….
16. Nosa – Novi
Na jaren van stilte verscheen er in het najaar uit het niets een single van Nosa, met Nikes op de productie en Duvel als featuring. Papa luidde een korte albumcampagne in, want meteen werd duidelijk dat we ons op konden maken voor meer. Een paar weken later dropte Novi, een album met dezelfde naam als het koosnaampje voor Nijmegen (niet Nimma!), een must have voor wie rond 2008 op ons forum zat en helemaal losging op de eerste Zo Moeilijk-leaks. Het is namelijk tweederde van de Nijmeegse formatie die hier furore maakt met een album dat zo uit de 90’s had kunnen komen. IJzersterke beats van Vader Nikes (hoe kan ‘t ook anders?) zijn de perfecte fundering voor de herintroductie van aan de ene kant de met de vol venijn spittende Nosa, die afgeeft op de huidige hiphopscene (inclusief de live-performances, tv-appearances en hysterische fans). Aan de andere kant is er familieman Noesli, die zijn herinneringen van buiten het artiestenleven hardop ophaalt. Hoe hij blauwtjes liep, welke hiphoptracks hij luisterde, zijn schrijfproces, hoe rappen een guilty pleasure voor hem is geworden, om vervolgens af te sluiten met een ode aan zijn kids en vriendin. Zonder ergens te prekerig of zoetsappig te worden, is Novi een persoonlijk album dat Nederlandse hiphop goed gebruiken kan. (Bowie)
15. Skepta – Live from London
Live-albums en rap zijn tot op heden een ongelukkige combinatie geweest. Uitzondering op de regel was jarenlang Boogie Down Productions’ Live Worldwide, om de rest kon je beter met een grote boog heen lopen. BDP krijgt in 2016 eindelijk gezelschap van Skepta’s Live From London, dat vooralsnog helaas een Apple Music-exclusive is (zullen we daar in 2017 mee ophouden?). Skepta’s flow combineert een messcherpe voordracht met een energie die consequent vanuit zijn tenen komt, en dat leent zich perfect voor een live-album. Ook het grootste kritiekpunt op zijn album Konnichiwa -de helft van de tracks kenden we al- blijkt juist in het voordeel van deze opname te werken: meedoen met het massaal lyrics scanderende thuispubliek in Londen’s Alexandra Palace is moeilijk te onderdrukken. Zijn broer JME is regelmatig van de partij en als op driekwart van de show Giggs en Kano ook nog langskomen om tot groot enthousiasme van het publiek ieder een track van hun eerder dit jaar verschenen albums te doen (Landlord en Made in the Manor), blijkt de show veel meer dan enkel een concert te zijn; het is de kroon op het grootste grime jaar tot nu toe. (Jaap)
14. Mario Kartel – Mario Kartel
Het was voor velen een verrassing. De naam Mario Kartel dook op op de posters van Appelsap en Solar zonder dat ook maar iemand wist wie of wat het nou eigenlijk was. In de zomer werd door twee snel achter elkaar uitgebrachte singles duidelijk; Spacekees, Big2, Tellem en Yung Felix zijn bij elkaar gekomen om een feestelijk album te releasen onder de vlag van Noah’s Ark en Big2’s eigen DreamTeam. Met invloeden uit de g-funk-era, maar ook uit bijvoorbeeld het disco-tijdperk, pop, funk en dancehall zorgt het kwartet voor een gevarieerd album, waardoor je na iedere track alweer benieuwd bent naar de volgende. Om het af te toppen gooien ze er nog wat zware 808’s, trappy drums en een flinke dosis melige raps tegenaan en je hebt Mario Kartel; twee veteranen en twee nieuwkomers (in elk geval in de albumgame) die een feelgood-album maken dat smaakt naar meer. (Bowie)
13. Jazz Cartier – Hotel Paranoia
De rapscene van Toronto is springlevend en er zit genoeg talent om de komende jaren nog meer in de belangstelling te staan. Het is dan ook niet Views die deze jaarlijst haalt, maar een veel spannender geheel: Jazz Cartier’s tweede album Hotel Paranoia is een voltreffer. De duistere, filmische toon die wordt gezet in openingstrack Talk Of The Town verdwijnt het hele album niet meer, mede dankzij de prima wisselwerking tussen de mc en producer Lantz, die ook nog eens samen als executive producers fungeren. Mysterieuze trapbeats vol snoeiharde 808’s begeleiden Cartier’s herkenbare stemgeluid tijdens zijn strijd voor respect voor afro-Amerikanen en de torenhoge uitschieters doen de zwakkere r&b-achtige uitstapjes genadeloos verbleken. (Bowie)
12. Kaytranada – 99.9%
Als je de laatste jaren een hiphop- of soulplaat opzette en er zat een track tussen waar je wel op móest dansen, dan was de kans groot dat Kaytranada achter de productie zat. De Canadees met roots in Haïti deinst er niet voor terug om tracks te maken die bol staan van het plezier, of dat nu om een subliem funky remix van Rihanna of een meer experimentele samenwerking met Chance The Rapper gaat. Op zijn solodebuut 99.9% klinkt hij wat minder experimenteel en meer op de dansvloer gericht dan hij op veel van zijn populaire SoundCloud-werk deed, maar dat gaat absoluut niet ten koste van zijn uiterst herkenbare geluid. Bovendien lopen de tracks naadloos in elkaar door en zit er geen enkel skipmoment tussen. Met vocale bijdrages van o.a. Vic Mensa, Syd en Phonte zit het qua zang en rap ook helemaal goed, maar met die diepe bassen en etherische melodieën kan Kaytranada de kar uitstekend zelf trekken. (Jaap)
11. Noname – Telefone
Telefone is zo’n plaat die, wanneer je hem opzet en iets anders gaat doen, lekker voortkabbelt zonder je bij de kladden te grijpen. Maar doe jezelf een lol, en ga eens een half uurtje écht aandachtig met deze plaat zitten. Wat zich dan openbaart, is geen jazzy achtergronddeun, maar een hartverscheurend mooie en persoonlijke plaat. Noname weet niet alleen beats te kiezen die perfect samenvallen met haar stem en kalme voordracht, ze schrijft er ook nog eens adembenemend sterke teksten op. “All of my niggas is casket pretty / Ain’t no one safe in this happy city / I hope you make it home / I hope to God that my tele’ don’t ring” rapt ze op sleuteltrack Casket Pretty. De dood vormt dan ook, met de telefoon als boodschapper ervan, het eigenlijke thema van de plaat, die verrassend genoeg nergens opvallend zwaar of donker wordt. Telefone is daardoor even tragisch als troostend. Hiphop is wéér een nieuw en groot talent uit Chicago rijker. (Jaap)
10. Vince Staples – Prima Donna
Kendrick heeft de kroon opgeëist en het publiek heeft hem die eer met liefde gegeven, maar de beste rapper van nu woont toch echt een paar kilometer bij hem vandaan. Vince Staples rapt virtuoos, met tempowisselingen en tongbrekers die hem geen enkele moeite lijken te kosten. Deze lijmt hij, met een soort drawl zoals we die eerder van dirty south rappers gewend zijn, in een verbazingwekkend soepele flow aan elkaar. Zijn virtuositeit heeft bijna iets onverschilligs, zoals Maradonna’s legendarische warming-up een uurtje voor Bayern München tegen Napoli in ’89. Prima Donna is ‘maar’ een korte EP, zeven tracks, gebonden door ijzingwekkende skits waarin een jonge rapper voor een spiegel zit, zingt en zelfmoord overweegt. In die zeven tracks zit echter meer dan sommige rappers in hun complete carrière te bieden hebben; rassenrelaties, de druk van roem, van het ghettoleven, slimme verwijzingen naar literatuur en de schaduw van de dood. En dat alles op gruizige bangers van beats. Loco gewoon, hoe goed deze jongen wel niet is. (Jaap)
09. Terilekst – Turquoise
Jaren was ‘ie in de maak en jaren geleden kondigde hij ‘m al aan in een interview met HIJS maar dit jaar was het dan zover: de allereerste instrumentale soloplaat van Terilekst zag in april het levenslicht. Het zal, zelfs voor de die-hard Turrie fan, even wennen zijn geweest om de switch van uit Nederlandse klassiekers getrokken samples hem nu zijn kunsten op een Hammond-orgel te horen vertonen en in plaats van eigen of raps van anderen nu meer instrumenten te horen. Maar wie dat besef te boven is hoort een meesterwerk. De Rotterdamse producer zorgt voor een vintage 70’s sound waarin boombap-drums en harde baslijnen subtiel worden afgewisseld met invloeden uit rock, reggae en jazz, zonder ergens te experimenteel te worden. De hiphopachtergrond van Terilekst komt her en der duidelijk naar voren, maar de echte hoofdrolspeler is de almaar terugkerende orgel, die het geheel bij elkaar houdt. Een bijzonder ge(s)laagd album. (Bowie)
08. Danny Brown – Atrocity Exhibition
Op het geniale Atrocity Exhibition ruilt Danny Brown die fonkelende glans die eerder rond zijn ongebreidelde hedonisme hing in voor een donkere schaduw. Seks, drugs en hiphop hebben nog nooit zo angstaanjagend geklonken als op dit verslag vanuit de afgrond. Bij vlagen is de plaat contemplatief en blikt hij kortstondig op zijn jongere jaren terug, vaker voelt hij zich gevangen in het heden waar het doembeeld van een vroege dood hem opjaagt. Een kreet om hulp, om maar niet in het rijtje van legendarische dode rocksterren aan te hoeven schuiven. Hopelijk vindt hij die houvast snel, want met het intens donkere maar even innovatieve en meeslepende Atrocity Exhibition bewijst Danny Brown opnieuw bij de absolute topklasse van zijn generatie rappers (en die daarvoor) te horen. (Jaap)
07. ScHoolboy Q – Blank Face LP
Zeventien tracks, 74 minuten. ScHoolboy Q compenseert de tweeënhalf jaar stilte na Oxymoron ruimschoots met zijn Blank Face LP. Het album is lang, maar Q heeft dan ook veel verhalen te delen over zijn voormalig gangsterleven in de minder bedeelde wijken van Los Angeles. De daarmee gepaarde drugsdeals, het opgroeien bij zijn oma tussen pistolen, politiegeweld en vrouwen die hij in die periode maar moeilijk kon vertrouwen blijven dan ook niet onbesproken. De Top Dawg mc verenigt nieuwe gezichten als Anderson .Paak, Metro Boomin en Vince Staples moeiteloos met veteranen als Jadakiss, E-40 en Tha Dogg Pound op een album dat sonisch bijzonder knap in elkaar zit. (Bowie)
06. Run The Jewels – RTJ3
“When I started this band, didn’t have no plans, didn’t see no arc” rapt EL-P op A Report to the Shareholders, de één na laatste track op RTJ3. Maar al snel vormden hij en Mike een hechte vriendschap en vonden ze in Run The Jewels de ideale vorm voor hun type rebellie. Die band (en die met hun publiek) is op RTJ3 alleen maar dieper en persoonlijker geworden. Op het vorige album liet Killer Mike op Crown zich al van een emotioneel beladen kant horen, en die toon wordt hier in openingstrack Down direct voortgezet: “I hope with the highest of hopes / That I never have to go back to the trap / And my days of dealing with dope”. En niet alleen tekstueel blijven Jaime en Mike zich ontwikkelen, ook muzikaal verleggen ze hun grenzen. Natuurlijk, de sci-fi b-boy beats van EL-P en co-producent Little Shalimar zijn nog altijd bijzonder urgent en herkenbaar, en de scratches komen uiteraard weer van Trackstar The DJ, maar horen we de rauwe Mike nu ineens melodie in zijn flow leggen in 2100? En wisselt EL-P nu van toonhoogte in de hook van Oh Mama? Jazeker. Maar Run The Jewels blijft nog altijd zijn beukende zelf, heerlijk trappend tegen de gevestigde orde. We zullen het hard nodig hebben in 2017. (Jaap)
05. Kanye West – The Life of Pablo
Het wordt steeds moeilijker om in het geval van Kanye West de kunst van de kunstenaar te scheiden, niet in het laatste geval door Mr. West zelf. Misschien moeten we dat bij iemand die zo extravert is en zoveel van zichzelf in zijn werk stopt ook we helemaal niet willen. Publiekelijk legde Kanye zichzelf opnieuw een volkomen idiote deadline op -kennelijk presteert hij graag onder druk- om die vervolgens met beloftes van genialiteit nog hoger te maken ook. Op een berg van coke en zonder te slapen ramde hij vervolgens in een week of twee een nieuw album eruit. Zelf noemde hij het zijn gospelalbum. En verdomd als het niet waar is, zijn album staat wéér vol met net zoveel megalomane invallen als briljante muzikale ideeën, en nog vaker gaan die twee hand in hand. Inmiddels is Kanye nu echt gebroken onder zijn eigen verpletterende druk. Tijd om je terug te trekken uit het publieke leven en weer tot jezelf te komen Ye, met deze plaat kunnen je fans best nog even vooruit. (Jaap)
04. Kendrick Lamar – untitled.unmastered
Hoe je, krap een jaar na het al snel tot klassieker bestempelde To Pimp A Butterfly, een EP kunt droppen die het grootste deel van de albums van het jaar verplettert? Vraag het Kendrick Lamar, die op aandringen van Lebron James een collectie tracks uitbracht die opgenomen zijn tijdens de sessies van zijn tweede major album. Ze pasten volgens hem niet in de lijn van het album maar waren wel tof genoeg om te primeuren tijdens bijvoorbeeld tv-optredens. Het deed de fans smachten naar nieuw studiowerk, en K.Dot was niet te beroerd om ze dat te gunnen. En ondanks het feit dat er maar acht tracks op staan, die tracks ook nog eens geen titel dragen en het EP’tje ogenschijnlijk laks zomaar op Spotify werd geslingerd gebeurt er ontzettend veel muzikaal moois op untitled unmastered. Lamar omringt zich met dezelfde muzikanten als op TPAB (aangevuld met Egypt, de 7-jarige zoon van Swizz Beats & Alicia Keys) en dat zorgt voor een combinatie van donkere jazz, uptempo funk en een overvalste bounce. Met daaroverheen natuurlijk de politiek getinte lyrics van de mc. Spannend van begin tot eind. (Bowie)
03. Anderson .Paak – Malibu
Vorig jaar rond deze tijd schreef ik dat 2015 het jaar was van Anderson .Paak. Achteraf bleek het slechts een voorproefje op 2016 te zijn. Dit jaar stond hij met zijn band The Free Nationals op alle grote festivals (o.a. Lowlands, North Sea Jazz, Hip Hop Kemp en Openair Frauenfeld) en bracht hij zijn langverwachte album met producer Knxwledge als het duo NxWorries uit, maar niets topte wat hij aan het begin van het jaar uitbracht: Malibu, het album waarvan al die crowds wereldwijd de nummers meezongen. Zelf is hij al multi-instrumentalist en producer, maar als hij dan ook nog hulp krijgt van klinkende hiphopnamen als Madlib, ScHoolboy Q en 9th Wonder is de uitkomst een meesterwerk. Noem het neo-soul, plak er het stickertje ‘new school g-funk’ op, het kan allemaal. Het is bovenal aanstekelijk vrolijk, groovet als een malle en is even sexy als tijdloos. (Bowie)
02. Chance The Rapper – Coloring Book
In een jaar waarin megasterren als Drake, Beyoncé en Kanye West platen uitbrengen, besluit Chance The Rapper zijn debuutalbum nog even uit te stellen en te komen met zijn derde mixtape. Deze kan zich niet alleen meten aan de grote releases, maar hij raast er met groot gemak voorbij. Wie Chance al langer volgt, weet dat zijn mixtapes niet zomaar mixtapes zijn. Zo ook Coloring Book, waarop de jonge Chicagoan gospelkoren als soundtrack gebruikt om zijn zegeningen, angsten en hoop tentoon te spreiden. Een perfecte combinatie van lyricism van de oude generatie en de vocaal melodische hoogstandjes van de nieuwe, zorgt ervoor dat Chance biedt wat Kanye niet kon met The Life Of Pablo: ‘a gospel album with a whole lot of cursing on it.’ En hoewel er grote sterren meedoen in het uurtje dat de plaat duurt, is het de man die de cover siert die je telkens bij de lurven grijpt. Chance dwingt je te luisteren door zijn voordracht, die af en toe neigt naar spoken word, vol bijzonder knappe flows en rijmelarij. Net als Kendrick Lamar vorig jaar deed met To Pimp A Butterfly, graaft hij naar een nieuwe sound en komt hij iets tegen uit de oorsprong van hiphop. De grootste independent rapper van de wereld weet ondanks dat de tape volzit met conversaties met de Heer, een persoonlijke tape neer ze zetten die nergens zwaarmoedig wordt of een beeld oproept van een vingerwijzende Chance. Maar goed dat iedereen een andere benadering heeft wanneer hij die kleurplaat onder je neus schuift. (Bowie)
01. A Tribe Called Quest – We Got It from Here… Thank You 4 Your Service
Een nieuw Tribe-album was jarenlang de eenhoorn van de hiphop. De mythe waarvan we eigenlijk niet wisten of we het wel echt wilden. Soms is het beter om iets moois te laten voor wat het is, en wat valt er nog toe te voegen aan nalatenschap vol klassiekers (lezen we mee, Shawn Carter?). Na de ruzies achter de schermen gezien te hebben in de documentaire Beats, Rhymes & Life: The Travels of a Tribe Called Quest, was de illusie dat Phife & Tip ooit nog lines uit zouden wisselen als goede vrienden voorgoed kapot. En alsof de herinnering aan Tribe daarna nog niet bitterzoet genoeg was, ging Phife aan het begin van 2016 ook nog eens David Bowie achterna als tweede legendarische muzikant die in 2016 zijn laatste adem uitblies. Totdat daar ineens die aankondiging was. Na een tv-optreden was na al die jaren de chemie weer terug. Dat blijkt ook zodra je de plaat aanzet, en Tip en Phife volkomen natuurlijk uit je speakers klinken, Busta met zijn overleden maat in heerlijk patois lines uitwisselt, en de beats eigentijds en toch onmiskenbaar Tribe zijn. We Got It from Here… Thank You 4 Your Service is precies wat hiphop nodig had na de politieke ontnuchtering van november en het wegvallen van een icoon in maart: catharsis, en een eervol afscheid van Phife. Een plaat om van te janken, in de beste zin van het woord. (Jaap)
